Competentie: leiderschap

Leiderschap betekenis

Je hebt vast al door dat deze competentie iets met leidinggeven en het voortouw nemen te maken heeft. Maar wat is (goed) leiderschap concreet? Leiderschap is het vermogen om een groep mensen te helpen samenwerken en een doel te bereiken. Een goede leider inspireert, motiveert en begeleidt het team. Ook neemt ie de verantwoordelijkheid voor de acties en keuzes van de teamleden.

Soms hoor je dat iemand een ‘geboren leider’ is, misschien jijzelf wel. Dat zit zo: bepaalde eigenschappen zijn voor een leider extra belangrijk. Denk aan empathie, overtuigingskracht en betrouwbaarheid. Hoe meer je van dit soort karaktereigenschappen hebt, hoe sneller mensen over je zeggen dat je een natuurlijke leider bent. Maar leiderschap kun je ook ontwikkelen. Bijvoorbeeld door je communicatie skills te trainen of te leren leidinggeven door het te doen. As simple as that.

Vergelijkbare competenties

Verwar leiderschap niet met persoonlijk leiderschap. Deze competentie gaat namelijk over jezelf aansturen, je doelen bereiken en controle hebben over je leven. Iets heel anders dan leidinggeven aan een ander, dus. Vaak is het wel zo dat je beter kunt leidinggeven als je je een goed beeld hebt van je eigen leerdoelen.

Als leider ben je veel aan het adviseren, begeleiden, coachen en delegeren. Welke van deze skills je inzet, is afhankelijk van je leiderschapsstijl, het team dat je onder je hebt en de situatie waar je op dat moment inzit.

Leiderschapskwaliteiten voorbeelden

We verklapten het al toen we het over de betekenis van leiderschap hadden: bepaalde eigenschappen die je van nature in je hebt, helpen je om een goede leider te zijn. Check de voorbeelden van goed leiderschap hieronder. Herken jij ze? Dan lukt het jou vast om leiderschap te ontwikkelen.

• Samenwerken belangrijk vinden.
• Een duidelijke visie hebben op wat je als team wilt bereiken.
• Vooruitkijken en anticiperen op ontwikkelingen.
• De controle houden in stressvolle situaties.
• Je goed kunnen inleven in de gevoelens en ideeën van je teamleden.
• Je bewust zijn van je voorbeeldrol en verantwoordelijkheid voor het team.
• Goed kunnen luisteren naar je teamleden en doorvragen als dat nodig is.
• Goed zijn in prioriteren zodat er voldoende aandacht is voor de belangrijkste zaken.
• Aanvoelen wat er in je team speelt en je gedrag daarop aanpassen.
• Beslissingen durven nemen.
• De touwtjes in handen hebben met ruimte voor inbreng vanuit het team.
• Teamleden met elkaar verbinden en de neuzen dezelfde kant op krijgen.

Valkuilen leiderschap

Het laatste wat je wilt, is een slechte leider zijn. Waar moet je op letten om dit te voorkomen? Micromanagement is een van de valkuilen van leiderschap. Oftewel, je teamleden constant in de gaten houden en hun werk tot in de puntjes controleren. Dit zorgt voor frustratie bij je collega’s, want je geeft ze dan geen ruimte om te groeien of met creatieve ideeën te komen. En vaak werkt het zelfs averechts voor de productiviteit, omdat teamleden gedemotiveerd raken.

Een andere valkuil is slechte communicatie. Da’s foute boel, want duidelijke en open communicatie is de basis van effectief leiderschap. Geef dus duidelijke instructies, houd je teamleden op de hoogte van de doelen en resultaten van de organisatie, geef opbouwende feedback en vraag zelf om feedback. Ook belangrijk: vergeet niet om complimentjes te geven. Een positieve houding doet wonderen voor de motivatie van je team.

Waarom is leiderschap belangrijk?

Tja, er bestaan ook zelfsturende teams, maar er zijn toch echt goede leiders nodig om bedrijfsdoelen te bereiken. Als je een slechte leider bent, is het team gedemotiveerd, gaat de productiviteit omlaag en verslechteren de resultaten. Een goede leider zorgt er juist voor dat teamleden lekker in hun vel zitten, de ruimte hebben om zichzelf te ontwikkelen en ondersteund worden zodat ze efficiënt kunnen werken. En dan schieten ook de productiviteit en resultaten omhoog. Zo zie je maar hoe belangrijk goed leiderschap is.

Leiderschap ontwikkelen

Wil je leren leidinggeven? Superflauw, maar dit krijg je pas onder de knie zodra je het gaat doen. Volg de tips hieronder en ga aan de slag met leidinggeven, dan kun je vanzelf stap voor stap je leiderschap ontwikkelen.

• Doe een persoonlijke SWOT-analyse. Die helpt je om achter jouw sterke en zwakke punten te komen en inzicht te krijgen in je valkuilen en ontwikkelingspunten. Je kunt dit trouwens ook voor je team doen, of voor het hele bedrijf.
• Ontdek en ontwikkel jouw ideale leiderschapsstijl. Op basis van jouw SWOT-analyse bekijk je welke van de leiderschapsstijlen het beste bij je passen. Is dat ook de stijl die jij het belangrijkst vindt? Zo ja, mooi meegenomen. Dan focus je op jouw sterke punten en de valkuilen daarvan. Zo niet, dan is er meer werk aan de winkel. Wees je bewust van je zwakke punten en maak een plan om hierin te groeien.
• Vraag veel om feedback en reflecteer. Of je nu net begint als leidinggevende of al een paar jaar ervaring hebt, je blijft leren en groeien. Reflecteer dus constant op jezelf, bijvoorbeeld één keer per week of één keer per maand. Doe dat niet in je eentje, maar vraag ook actief om feedback bij je eigen manager en teamleden.

Leiderschap aantonen

Solliciteer je op een leidinggevende functie? Als je al eens teamleider bent geweest, zet je dat natuurlijk op je cv en noem je het in je motivatiebrief. Maar concrete voorbeelden van leiderschap doen het nog veel beter bij een werkgever. Daarvoor hoef je niet eens per se ervaring te hebben (wel als dat in de functie-eisen staat, natuurlijk). Dus hoe doe je dit? Check de voorbeelden hieronder. Misschien herken je ze wel.

Leiderschap aantonen: voorbeeld 1

‘Tijdens een groepsproject op mijn opleiding werd ik aangesteld als projectleider. Ik deelde taken in op basis van iedereens sterke punten en hield wekelijkse check-ins om de voortgang te monitoren. Toen een teamlid achter begon te lopen, heb ik zijn taken herschikt en een aangepast schema gemaakt. Dankzij deze aanpak voltooiden we het project op tijd en behaalden we een goed resultaat.’

Leiderschap aantonen: voorbeeld 2

‘In mijn vorige rol als teamleider logistiek, zag ik tijdens de drukte rondom de feestdagen dat de bestellingen dreigden te vertragen. Ik deelde alle taken opnieuw in en riep extra uitzendkrachten op om de piekuren op te vangen. Met dagelijkse teamoverleggen hield ik de voortgang in de gaten, waardoor we alle bestellingen op tijd konden verwerken zonder dat het team overbelast raakte.’

Key takeaways

• Betekenis: leiderschap is het vermogen om een groep mensen te helpen samenwerken zodat ze gezamenlijk een doel bereiken.
• Voorbeeld: je bent een goede leider als je de controle houdt in stressvolle situaties en aanvoelt wat er in je team speelt.
• Valkuil: pas op voor micromanagement en zorg dat je open en duidelijk blijft communiceren.
• Belang: goede leiders zorgen ervoor dat teamleden de ruimte hebben zich te ontwikkelen en lekker in hun vel zitten. Dat zorgt voor beter productiviteit en resultaten.
• Ontwikkelen: je leert leidinggeven vooral door het te doen en achter jouw leiderschapsstijl te komen.

Klaar om te solliciteren?