Competentie: begeleiden

Begeleiden betekenis

De betekenis van begeleiden lijkt misschien logisch, maar let op: dit is niet hetzelfde als iemand helpen, coachen of iets uitleggen. Wat is begeleiden dan wél? Als je iemand gaat begeleiden, ondersteun je diegene bij het uitvoeren van taken. Denk aan het begeleiden van een nieuwe collega tijdens de onboarding. Of het helpen van een collega die nieuwe taken op zich neemt waar jij de expert in bent.

Als begeleider heb je meer kennis of ervaring met een taak en gebruik je dit om de ander te helpen. Je geeft advies en instructies en komt met oplossingen wanneer er problemen op het pad komen. Het doel is uiteindelijk dat de persoon die je begeleidt zelfstandig de taken kan oppakken.

Vergelijkbare competenties

Begeleiden lijkt misschien op coachen, maar dit is niet hetzelfde. Het verschil tussen begeleiden en coachen is het doel en de manier waarop je hulp biedt. Begeleiden doe je bij een specifieke taak, met als doel dat iemand dit later zelfstandig kan doen. Coachen gaat dieper dan dat en is meer gericht op zelfontwikkeling. Vaak is een manager meer coachend, maar elke medewerker die goed is in een bepaalde taak kan een andere collega begeleiden.

Ga je iemand begeleiden? Dan komt het van pas als je behulpzaam bent en iemand graag helpt. Tuurlijk moet je hier ook niet in doorslaan, want je begeleidt de persoon tenslotte om ’m iets te leren, niet om de taken over te nemen. Nog een handige competentie is inlevingsvermogen. Daarmee schat je namelijk makkelijk in hoeveel begeleiding iemand nodig heeft en welke manier van communiceren ie prettig vindt.

Begeleidingsstijlen

Wist je dat er 4 soorten begeleidingsstijlen bestaan? De stijl die jij toepast, hangt af van de behoeften van de persoon die je begeleidt, en natuurlijk bij de stijl waar jij het beste in bent. Check ’m out:

• Instrueren. De taak staat centraal: je leert jouw collega hoe die iets moet doen en controleert of dit goed gaat. Daarbij focus je niet op emotionele ondersteuning, zoals complimenten geven of diegene geruststellen.
• Begeleiden. Je stimuleert bij deze stijl je collega om het zelf uit te proberen, en zit er bijvoorbeeld naast voor als het fout gaat of als er sturing nodig is. Je stelt veel vragen: begrijpt je collega het? Vind ie het lastig?
• Steunen. Hierbij focus je wél meer op de emotionele ondersteuning, dus de nadruk ligt op het aansporen van je collega. Je geeft een duwtje in de rug wanneer het tegenzit, maar geeft weinig directe sturing.
• Delegeren. Eigenlijk ben je bij deze stijl niet meer aan het begeleiden, maar controleer je alleen nog maar achteraf. Je laat de taak verder volledig aan je collega over.

De 4 begeleidingsstijlen:

Welke van de begeleidingsstijlen past het beste bij jou? Denk daar eens goed over na, dan begrijp je beter wat je sterke punten zijn. Praat er ook over met je manager, zodat diegene weet in welke vorm van begeleiding jij het beste kunt inspringen.

Voorbeelden van begeleiden

Benieuwd of jij een goede begeleider bent? Als je deze punten kunt afstrepen, heb je de skill begeleiden onder de knie:

• Goed inschatten hoeveel begeleiding een collega nodig heeft (empathie).
• Graag willen helpen met de onboarding van nieuwe collega’s.
• Duidelijk en rustig kunnen uitleggen en antwoord geven op vragen.
• Regelmatig inchecken of iemand uitleg begrijpt.
• Goed in het geven van emotionele ondersteuning.
• Aandachtig luisteren en ruimte geven om gedachten te uiten.
• Uitblinken in bepaalde taken of kennis.
• Begrijpen dat het tijd kost om nieuwe dingen te leren.
• Oplossingen vinden wanneer het de persoon niet lukt doelen te bereiken.
• Goed zijn in het motiveren en aanmoedigen van de ander als het tegenzit.
• De begeleidingsstijl kunnen aanpassen op de behoefte van de persoon.
• Openstaan voor feedback en de manier van begeleiden daarop kunnen aanpassen.

Goed zijn in begeleiden valkuilen

Goed kunnen begeleiden is een waardevolle skill, maar zodra je iemand begeleiding biedt moet je altijd oppassen dat je niet in een valkuil trapt. Als je bijvoorbeeld heel graag wilt helpen, raak je misschien in de verleiding dat je de taken van diegene overneemt. Niet handig, want dan leert ie juist niks. Ook lastig: als je té geduldig bent leert ie misschien niet makkelijk omgaan met druk en tegenslagen. Je mag soms best streng zijn en een berg constructieve feedback geven.

Waarom is goed kunnen begeleiden belangrijk?

Wil je in de toekomst teamleider worden, de coaching kant op gaan of haal je gewoon veel energie uit collega’s helpen? Dan moet je goed kunnen begeleiden. Het is voor managers ook heel handig als je een goede begeleider bent, want dan kun je helpen met de onboarding van nieuwe collega’s. Scheelt hen weer werk. En hoe beter je jouw nieuwe collega’s begeleidt, hoe sterker jullie samenwerking binnen het team wordt en hoe soepeler de taken verlopen.

Leren begeleiden

Begeleiden is geen eigenschap of kwaliteit die je van nature bezit. Tuurlijk kun je wel een behulpzaam type zijn of van jezelf empathisch zijn, maar je moet leren begeleiden. Hoe je dat doet? Flauw, maar vooral door het veel te doen. En als je eenmaal bezig bent, let je op het volgende:

• Bied aan om te helpen. Als je wilt leren begeleiden, moet je hier wel eerst de kans voor krijgen. Geef dus aan bij je manager dat je graag wilt helpen met de onboarding van je nieuwe collega, of bied aan dat jij die nieuwe taak wel aan de rest van het team wilt leren. Leg daarbij ook uit dat leren begeleiden je persoonlijke leerdoelen is.
• Vraag om feedback aan je manager. Vooral als je nog niet zo vaak iemand hebt begeleid, moet je nog veel leren. Vraag dus regelmatig om feedback aan je manager, zodat je jouw begeleidingsstijl kunt verbeteren.
• Werk aan je communicatie skills. Luister goed naar degene die je begeleidt. Herhaal bijvoorbeeld de vragen die iemand stelt zodat je gerichter antwoordt en vraag vervolgens of diegene je begrijpt. Leg taken duidelijk uit in eenvoudige en beknopte taal.
• Stimuleer om zelf na te denken. Hoe je dat doet? Neem niet meteen taken uit handen en stel open vragen, zodat de persoon die je begeleidt geforceerd wordt om zelf oplossingen te bedenken. Daar wordt diegene zelfstandiger van en het helpt ’m om het proces beter te onthouden.
• Creëer een prettige sfeer en veilig omgeving. Zorg ervoor dat diegene zich op z’n gemak voelt, comfortabel genoeg is om vragen te stellen en weet dat ie fouten mag maken. Dan komt de persoon die je begeleidt eerder naar je toe met vragen en gaat het leerproces stukken beter.

Aantonen dat je goed kunt begeleiden

Als je goed bent in begeleiden, mag je hier zeker over opscheppen. Het is namelijk een belangrijke skill die niet iedereen kan ontwikkelen op de werkvloer. Maar eh, zet niet alleen op je cv dat je nieuwe collega’s hebt begeleid. Leg dit ook uit in je motivatiebrief of tijdens je sollicitatiegesprek. Zeker als je jouw begeleidende skills wilt benadrukken. Dit is hoe je dat ongeveer doet:

Begeleidende skills aantonen: voorbeeld 1

‘Tijdens mijn vorige baan als administratief medewerker heb ik drie keer mogen helpen bij het onboarden van nieuwe collega’s. Ik merkte dat dit iedere keer beter ging. Bij de derde keer wist ik goed hoe ik mijn nieuwe collega op z’n gemak kon stellen en ik wist hem zonder moeite te stimuleren om zelf na te denken. Na een paar maanden kon hij volledig meedraaien met het team.’

Begeleidende skills aantonen: voorbeeld 2

‘Ik haal veel energie uit het helpen en begeleiden van mijn collega’s. Bij mijn vorige baan koppelde mijn manager me daarom regelmatig als buddy aan collega’s die wat meer moeite hadden om mee te komen met de rest van het team. Hen begeleidde ik stap voor stap om de taken waarmee zij moeite hadden beter onder de knie te krijgen. Het was enorm leerzaam om hen te begeleiden en hun vooruitgang te zien.’

Key takeaways

• Betekenis: begeleiden is het ondersteunen van iemand met het uitvoeren van taken.
• Voorbeeld: als je een goede begeleider bent, kun je goed inschatten hoeveel begeleiding iemand nodig heeft en pas je jouw begeleidingsstijl aan op de behoeften van de ander.
• Valkuil: pas op dat je taken niet volledig overneemt als je iemand begeleidt, want daar leert ie niks van.
• Belang: als je iemand goed begeleidt, stimuleert dat de samenwerking binnen het team en zorgt dat ervoor dat taken soepeler verlopen.
• Ontwikkelen: je kunt leren begeleiden door het veel te doen en om feedback te vragen aan je manager.

Klaar om te solliciteren?