Johari-venster

Wat is het Johari-venster?

Het Johari-venster of Johari-raam, internationaal beter bekend als het Johari window, is een model voor effectieve communicatie. Zie het als een handig hulpmiddel dat je inzicht geeft in hoe je jezelf presenteert en hoe anderen jou zien. In het Johari-venster staan zelfbewustzijn en wederzijds begrip centraal. Door zelfbewuster te worden, begrijp je je gedachten, gevoelens en gedrag beter. Dat maakt het makkelijker om effectief met anderen te communiceren. En wederzijds begrip zorgt voor minder verwarring, onbegrip en conflicten. Door actief met het Johari-venster te werken:

• vergroot je je zelfbewustzijn;
• verbeter je je communicatie;
• bouw je sterkere relaties op;
• werk je effectiever samen in teams;
• stimuleer je je persoonlijke ontwikkeling.

Johari-venster uitleg

Het Johari-venster bestaat uit een raamwerk met vier kwadranten: open ruimte (arena), blinde vlek (blind spot), verborgen gebied (private) en onbekend gebied (unknown). Die beschrijven de interactie tussen jezelf en anderen. Deze kwadranten zijn gebaseerd op wat je van jezelf weet en wat anderen van jou weten.

• Open ruimte. Dit is de kern van het Johari-venster. Hierin staan dingen die je van jezelf weet en die anderen ook van jou weten, zoals kenmerkende eigenschappen en gedragspatronen. Over de dingen in de open ruimte is geen twijfel mogelijk. Denk aan je beroep, hobby’s en grootste talent.

• Blinde vlek. Dit zijn dingen die anderen van jou weten, maar die jij niet van jezelf weet. Misschien heb je bijvoorbeeld wel een gewoonte, talent of valkuil waar je je niet van bewust bent.

• Verborgen gebied. Dit zijn dingen die je van jezelf weet, maar die je voor anderen verborgen houdt. Bijvoorbeeld je angsten, onzekerheden, geheimen of dromen. Misschien heb je bijvoorbeeld wel een talent waar je in je vrije tijd iets mee doet, maar dat je op werk niet inzet. Daardoor hebben je collega’s geen compleet beeld van je.

• Onbekend gebied. Dit zijn dingen die niemand van je weet, ook jijzelf niet. Denk aan verborgen talenten of onbewuste drijfveren. Hier ligt je potentie.

Om zelfbewuster te worden, ook als team, is het belangrijk dat je de open ruimte zo groot mogelijk maakt door de andere gebieden juist te verkleinen. Hoe je dat doet, check je verderop in dit artikel.

Johari-venster invullen

Ook meer inzicht krijgen in hoe je overkomt en communiceert? Dat kan door zelf het Johari-venster in te vullen. Of nou ja, zelf, je hebt daarbij natuurlijk wel hulp van anderen nodig, bijvoorbeeld om je blinde vlek te ontdekken. Hoe pak je dat aan?

1. Bereid je voor

Start met het voorbereidende werk: kies een sjabloon (online vind je er genoeg) of teken zelf een simpel schema waarin je je bevindingen kunt noteren. Bepaal ook waar je je op wilt richten: heb je bijvoorbeeld behoefte aan meer inzicht in je gedrag of in je relaties? Je hoeft niet alles in één keer aan te pakken. Kies tot slot alvast je feedbackgevers. Vraag mensen die je goed kennen, zoals je collega’s, leidinggevende of mentor.

2. Doe aan zelfreflectie

De open ruimte en het verborgen gebied van het Johari-venster kun je voor een groot deel zelf invullen. Schrijf in de open ruimte eigenschappen, skills en typerend gedrag van jezelf op waarvan je denkt dat anderen daar ook van op de hoogte zijn. Noteer in het kwadrant verborgen gebied dingen die je over jezelf weet, maar die je (nog) niet met anderen deelt.

3. Verzamel feedback

Om je blinde vlek te ontdekken heb je feedback van anderen nodig. Geef je feedbackgevers bijvoorbeeld een lijst met eigenschappen of gedragingen en vraag ze welke volgens hen op jou van toepassing zijn. Of stel open vragen als ‘Wat zijn mijn sterke en zwakke punten?’ en ‘Hoe kom ik over op anderen?’. Vergelijk de gekregen feedback vervolgens met je eigen inschatting. Zijn er dingen die anderen van jou zien die je niet van jezelf wist? En zijn er blinde vlekken die je wilt aanpakken?

4. Duik in het verborgen gebied

Eén kwadrant van het Johari-venster is nu nog leeg: het verborgen gebied. Die is ook het lastigst om in te vullen, omdat het gaat om dingen die niemand van je weet. Hoe je ze tóch ontdekt? Dat kost vaak tijd. En da’s helemaal niet erg, want dit kwadrant gaat eigenlijk over je potentie. Reflecteer nog een keer op de feedback die je hebt gekregen. Zitten er verrassingen tussen of zijn er dingen die je aan het denken zetten? Stap ook eens uit je comfortzone door nieuwe dingen uit te proberen. Zo ontdek je misschien verborgen talenten of interesses van jezelf.

Voordat je aan de slag gaat: wees bij het invullen altijd eerlijk en sta open voor feedback. Schiet niet meteen in de verdediging als iemand met opbouwende kritiek komt, maar zie het als een kans om te leren en te groeien. En eh, vul het Johari model na verloop van tijd gerust nog een keer in. Zo zie je hoe de manier waarop jijzelf en anderen jou zien verandert.

Het Johari-venster gebruiken

Een ingevuld Johari-venster geeft je al mooie inzichten. Het maakt je namelijk bewuster van je eigen gedrag, sterke en zwakke punten en blinde vlekken. Maar je hebt nog veel meer aan dit model als je er actief mee aan de slag gaat, zelf of met je team. Alleen, hoe gebruik je het Johari model eigenlijk in de praktijk?

1. Verklein je blinde vlekken

Goed, je weet nu wat je blinde vlekken zijn, en nu? Het is slim om het blinde gebied zo klein mogelijk te maken. Dat kan alleen als je openstaat voor feedback en goed luistert naar wat je collega’s te zeggen hebben. Zo word je je bewust van hoe je je gedraagt en hoe je overkomt op anderen. En dat maakt het dan weer makkelijker om proactief aan je werkstijl en de samenwerking met anderen te werken. Zo komen je blinde vlekken in de open ruimte terecht. Da’s niet alleen goed voor je persoonlijke groei, maar ook voor de communicatie en sfeer binnen het team.

2. Verklein je verborgen gebieden

Door meer van jezelf te laten zien (en dus je verborgen gebieden te verkleinen), bouw je vertrouwen op binnen het team en verbeter je je relaties. Denk wel goed na over de verborgen gebieden die je in het Johari-venster zet. Je hoeft heus je diepste geheimen niet met je collega’s te delen als je je daar niet goed bij voelt. Maar het is bijvoorbeeld wél handig dat ze weten dat je het stiekem lastig vindt om je mening te geven in grote groepen. Zo kunnen je collega’s daar rekening mee houden en profiteren jullie uiteindelijk allemaal als je je op die manier wel durft te uiten.

3. Deel je venster

Ga je voor een open en eerlijke communicatie binnen het team? Deel je Johari-venster dan met collega’s en vraag om dat van hen. Dat zorgt voor meer inzicht in elkaars communicatiestijlen, temperament en stressfactoren. Zo krijgen jij en je collega’s uiteindelijk meer begrip en empathie voor elkaar en begrijpen jullie wat je plek is in de groep. Ook leuk als teambuildingsactiviteit.

4. Persoonlijke ontwikkeling

Tot slot is het Johari-venster een handige tool om je ontwikkelpunten te ontdekken en persoonlijke doelen op te stellen. Door je blinde vlekken aan te pakken en je sterke punten verder te ontwikkelen, groei je als persoon.

Johari-venster: ingevuld voorbeeld

Benieuwd hoe een ingevuld Johari-venster eruitziet? Ons voorbeeld geeft je een idee. Onthoud wel dat het heel persoonlijk is hoe je jouw Johari window invult. Dat hangt namelijk af van je specifieke eigenschappen en de feedback die je van anderen krijgt. Neem dus vooral niet zomaar iets over uit ons Johari-venster voorbeeld, maar gebruik ’m ter inspiratie. En eh, het is ook helemaal oké als jouw venster een andere vorm heeft. Download bijvoorbeeld online een template om in te vullen of maak juist zelf een schetsje uit de losse pols. Doe vooral wat voor jou werkt en duidelijk is.

Naam: Dani Groenen

Focus: Werk

Feedbackgevers: Naaste collega’s

Kwadrant	Voorbeelden
Open ruimte	Dani is altijd op tijd.Hij is goed in presenteren.Hij is behulpzaam naar collega’s.Hij werkt graag in teamverband.
Blinde vlek	Dani is soms te direct in z’n communicatie.Hij neemt soms te veel hooi op zijn vork.
Verborgen gebied	Dani is onzeker over z’n leidinggevende skills.Hij is bang om fouten te maken.Hij heeft de ambitie om door te groeien tot manager.
Onbekend gebied	Dani heeft een talent voor het oplossen van conflicten (ontdekt tijdens een teambuildingsactiviteit).

Uit dit voorbeeld blijkt dus dat iedereen weet dat Dani punctueel en behulpzaam is, goed is in presenteren en graag samenwerkt. Zo staat ie bekend, terwijl er eigenlijk nog veel meer talenten en valkuilen in ’m schuilgaan. Die onthult het Johari-model grotendeels. Wat Dani zelf bijvoorbeeld niet in de gaten heeft, is dat ie soms wat direct overkomt op collega’s en dat zij vinden dat ie weleens te veel hooi op z’n vork neemt. Als Dani daar iets mee doet, zorgt dat voor meer zelfinzicht.

Zelf heeft Dani ingevuld dat ie zich soms onzeker voelt, bang is om fouten te maken en graag hogerop wil komen. Door dat te delen, kunnen z’n collega’s en leidinggevenden hem daarmee helpen. En omdat Dani bewust met het Johari-venster aan de slag is gegaan, heeft ie ook nog eens ontdekt dat hij goed is in het oplossen van conflicten.

Key takeaways

• Het Johari-venster is een model dat helpt om je communicatie, zelfbewustzijn en onderlinge relaties te verbeteren.
• Het model bestaat uit vier kwadranten: open ruimte, blinde vlek, verborgen gebied en onbekend gebied.
• Je kunt het Johari-venster voor een deel zelf invullen door middel van zelfreflectie. Vraag anderen om feedback voor het kwadrant blinde vlek.
• Verklein je blinde en verborgen gebieden, deel je Johari-venster met collega’s (en zij dat van hun met jou) of het gebruik het voor je ontwikkeling om alles uit dit model te halen.
• Check ons Johari-venster voorbeeld als je wilt weten hoe zo’n venster eruitziet of voor de nodige inspo.

Klaar om te solliciteren?