Zelfkennis

Zelfkennis betekenis

Om bij het begin te beginnen: wat is zelfkennis precies? Zelfkennis of zelfinzicht gaat over hoe goed je jezelf kent. Als je veel zelfkennis hebt, ben je je bewust van je eigenschappen, vaardigheden, persoonlijkheid, waarden, voorkeuren, valkuilen en meer. Je weet dus wat je leuk vindt, waar je (niet) goed in bent en wat je drijfveren zijn. Zelfinzicht wordt vaak gebruikt als synoniem, maar gaat eigenlijk nog een stapje verder. Wanneer je veel zelfinzicht hebt, weet je niet alleen wie je bent, maar begrijp je ook de reden achter je gedrag, emoties en denkpatronen. Wanneer je actief nadenkt over je eigen ervaringen, gedrag en reacties, noem je dat zelfreflectie.

Vergelijkbare competenties

Zelfkennis versterkt verschillende andere competenties die te maken hebben met persoonlijke groei, effectieve samenwerking en leiderschap. Denk aan leergierigheid. Dat is de motivatie voelen om te willen leren, waardoor je vaak ook een sterker leervermogen hebt. Hoe meer zelfkennis je hebt, hoe beter je weet waar je nog in kunt groeien of verbeteren.

Er is ook een duidelijke link tussen zelfinzicht en veerkracht. Dat is het vermogen om je te herstellen na tegenslagen en uitdagingen. Je komt er makkelijker weer bovenop als je begrijpt wat je krachten en beperkingen zijn.

Zelfkennis voorbeelden

Misschien dénk je wel dat je veel inzicht in jezelf hebt, maar valt dat eigenlijk vies tegen. Het kan geen kwaad om even te checken of je echt over zelfkennis beschikt voordat je deze competentie op je cv zet. En eh, de voorbeelden die we geven zijn meteen handig voor in je motivatiebrief. Als je er meerdere afvinkt, zit het met jouw zelfinzicht wel snor. Zelfkennis draait om weten …

• wat je sterke en zwakke punten zijn.
• wat je drijfveren zijn.
• wat je leerstijl is.
• waar je energie van krijgt en wat je energie kost.
• waar je stress van krijgt of juist ontspannen van wordt.
• hoe je het best gemotiveerd wordt.
• hoe je reageert op kritiek.
• hoe je reageert op verandering.
• hoe je functioneert onder druk.
• hoe je communiceert met anderen.
• in welke omgeving je het best uit de verf komt.
• welke eigenschappen van anderen je irritant vindt.

Valkuilen van zelfkennis

Een flinke portie zelfkennis is handig voor op je werk én in je privéleven. Maar pas wel op de valkuilen, want die zijn er ook. Zorg er bijvoorbeeld voor dat het beeld dat je hebt van jezelf up-to-date blijft. Anders loop je het risico dat je blijft hangen in oude patronen. Dan kom je nooit vooruit.

En eh, wees ook niet te kritisch op jezelf. Hoe meer je bezig bent met je zwaktes en fouten, hoe lager je zelfvertrouwen. Zonde, want dat staat je persoonlijke ontwikkeling mogelijk in de weg. Maar het is ook weer niet de bedoeling dat je een té rooskleurig beeld van jezelf hebt. Als je jezelf overschat maak je steeds dezelfde fouten, en het is ook niet best voor je reputatie.

Waarom is zelfkennis belangrijk?

Je zou kunnen zeggen dat zelfkennis je gelukkiger maakt. Hoe beter je namelijk weet wie je bent, wat je kunt en wat je wilt, hoe makkelijker het is om keuzes te maken in je leven die bij je passen. Met genoeg zelfinzicht kun je je leven inrichten op een manier die jou als persoon verder helpt.

Om iets specifieker te zijn: zelfkennis helpt je bijvoorbeeld om doelen te stellen die passen bij je persoonlijke waarden en skills. En omdat je weet waar je ontwikkelpunten liggen, is het makkelijker om te groeien. Verder zorgt deze competentie ervoor dat je zelfbewust handelt en betere relaties opbouwt. Je weet immers hoe je op anderen overkomt en wat je nodig hebt in interacties. Zelfinzicht levert je dus een hoop op.

Zelfkennis ontwikkelen

Met zelfinzicht ontwikkelen ben je nooit klaar. Je verandert namelijk steeds en ontdekt in elke levensfase en na elke grote gebeurtenis in je leven wel weer iets nieuws over jezelf. Zo leer je jezelf steeds wat beter kennen. Dat gaat trouwens niet vanzelf. Zelfkennis ontwikkelen is voor de ene persoon makkelijker dan voor de andere. Maar als je het écht wilt kan ook jij je zelfkennis vergroten. Daar moet je dan wel actief mee aan de slag, bijvoorbeeld zo:

• Doe een persoonlijkheidstest. Zo’n test is niet bedoeld om jezelf tot in het diepste van je ziel te ontleden. Maar je ontdekt wel wat voor type persoon je in grote lijnen bent en wat voor talenten en valkuilen je hebt. Een persoonlijkheidstest is dus handig voor als je net start met zelfkennis opdoen.
• Vraag om feedback. Het zou best handig zijn om jezelf eens van een afstandje te observeren als je jezelf beter wilt leren kennen. Maar dat gaat nou eenmaal lastig. Je kunt natuurlijk wél aan iemand anders vragen hoe diegene jou ziet. Vraag om feedback aan iemand die je goed kent en bij wie je je veilig voelt, zoals een collega, vriend of familielid. Vraag bijvoorbeeld naar je kwaliteiten, talenten en de manier waarop je communiceert, maar ook naar je kwetsbaarheden en verbeterpunten.
• Doe aan zelfreflectie. En dan niet een keertje tussendoor wanneer je tijd hebt, maar structureel. Alleen dan lukt het je om patronen te herkennen en ze te doorbreken. Neem tijdens zo’n sessie met jezelf een paar concrete situaties uit de afgelopen periode onder de loep. Wat gebeurde er toen en waarom reageerde je op die manier? Reageer je wel vaker zo? En hoe wil je het de volgende keer aanpakken? Door dit regelmatig te doen herken je op een gegeven moment vanzelf patronen.
• Schakel een coach in. Kom je er in je uppie niet uit? Of heb je de discipline niet om regelmatig met jezelf aan je zelfkennis te werken? Dan kun je ook met een coach aan de slag. Die biedt niet alleen een goede stok achter de deur, maar stelt ook prikkelende vragen waarmee je aan de slag kunt.

Zelfkennis aantonen

Heb je zoveel inzicht in jezelf dat je met deze competentie wilt shinen tijdens het solliciteren? Geen slecht idee, als je het maar goed aanpakt. Zorg er in ieder geval voor dat je een concreet voorbeeld hebt waarmee je laat zien dat je veel zelfkennis hebt. Dat doe je bijvoorbeeld door open te zijn over je zwakke punten, want zo laat je zien dat je weet waar je nog aan moet werken. Bijvoorbeeld uit je vorige baan of je privéleven. Zet zo’n voorbeeld in je motivatiebrief of benoem ’m tijdens je sollicitatiegesprek. Inspiratie nodig? Hebben we voor je:

Zelfkennis aantonen: voorbeeld 1

‘Ik moet eerlijk zijn, ik ben niet altijd de beste in delegeren. Ik was zelfs echt zo’n ‘alles-zelf-doen’-type. Daarom heb ik een cursus timemanagement en leiderschap gedaan. Nu weet ik beter hoe ik mijn team kan motiveren en samen tot betere resultaten kan komen.’

Zelfkennis aantonen: voorbeeld 2

‘In het begin ben ik vaak wat afwachtend in een nieuw team. Daarom heb ik me bij mijn vorige baan extra ingespannen om actief mee te doen. Door bijvoorbeeld nieuwe projecten aan te pakken, heb ik me snel kunnen ontwikkelen en waardevol kunnen zijn voor het team.’

Key takeaways

• Betekenis: zelfkennis is kortgezegd weten wie je bent en wat je kunt. Als je ook nog begrijpt waarom dat zo is, heb je zelfinzicht.
• Voorbeeld: als je weet wat je sterke en zwakke punten zijn, waar je energie van krijgt en hoe je reageert op kritiek en verandering, heb je de nodige zelfkennis.
• Valkuil: als je zelfkennis achterhaald, te positief of juist te negatief is, staat dit je persoonlijke groei in de weg.
• Belang: zelfkennis maakt het makkelijker om keuzes te maken in je leven die bij je passen. Daar word je gelukkiger van.
• Ontwikkelen: blijf je zelfkennis continu ontwikkelen. Maak eens een persoonlijkheidstest, vraag om feedback, doe aan zelfreflectie of praat met een coach.

Klaar om te solliciteren?