Arbowet veiligheid

Wat staat in de Arbowet over veiligheid?

Maar wat valt er nou volgens de Arbowet onder veiligheid? Dit verschilt per branche en bedrijf. Op de website van Arboportaal vind je alle onderwerpen die bij de Arbowet en veiligheid horen. Denk in ieder geval aan de volgende onderwerpen:

• beeldschermwerk en ergonomie op kantoor;
• duwen en trekken;
• elektromagnetische velden;
• gevaarlijke stoffen;
• lawaai;
• luchtvochtigheid;
• repeterende handelingen;
• staand werk;
• tillen en dragen op het werk;
• trillingen en schokken;
• werken bij hoge temperaturen;
• werken op hoogte;
• werken in de kou;
• werken in de zon en met andere felle lichten en straling;
• werken met micro-organismen.

Je merkt misschien dat deze thema’s allemaal te maken hebben met fysieke veiligheid. Maar ook een sociaal veilige werkomgeving creëren hoort bij jouw verantwoordelijkheid als werkgever. In de Arbowet staat namelijk dat je verplicht bent om psychosociale arbeidsbelasting in te perken. Dit betekent bijvoorbeeld dat een werkplek vrij is van ongewenst gedrag en dat je je als werkgever inzet om werkstress zoveel mogelijk te voorkomen.

Hoe herken je een onveilige werkomgeving?

Je kunt een (sociaal) onveilige werkomgeving aan verschillende factoren herkennen. Bijvoorbeeld:

• Het ziekteverzuim en aantal burn-outs is hoog.
• Het personeelsverloop is hoog.
• Managers komen en gaan in korte tijd.
• Het management zet plotselinge verandertrajecten in.
• Er is sprake van pesten, discriminatie en/of seksuele intimidatie op de werkvloer.
• Medewerkers zijn niet goed op de hoogte van de bedrijfsdoelen en -resultaten.
• Collega’s vertrouwen elkaar slecht en/of er wordt onderling geroddeld.
• Er is geen onderlinge feedback of feedback wordt slecht opgepakt.
• Het management doet niet wat het belooft.
• Medewerkers hebben geen inspraak in beslissingen of de way of working.
• Fouten worden meteen bestraft of bekritiseerd.
• Medewerkers zijn bang om hun baan of positie te verliezen.
• Er heerst een sterke hiërarchische cultuur.
• Er zijn geen gedragsregels over grensoverschrijdend gedrag.
• Het calamiteitenplan is niet helder onder de medewerkers.
• Er zijn niet genoeg bhv’ers of het is niet duidelijk wie dit zijn.

Natuurlijk zijn er nog veel meer tekens van een onveilige werkomgeving. Weten hoe het staat met de Arbowet, veiligheid op de werkvloer en jouw bedrijf? Neem je risico-inventarisatie en -evaluatie eens onder de loep om onveilige situaties op te sporen.

Een sociaal veilige werkomgeving creëren

Met zo’n risico-inventarisatie en -evaluatie kom je er snel genoeg achter waarin jouw bedrijf tekort komt als het gaat om de Arbowet en veiligheid. Maatregelen die gaan over fysieke veiligheid spreken meestal voor zich. Zoals zit-sta bureaus aanschaffen om een gezonde werkomgeving op kantoor te creëren. Of volgens de Arbowet veiligheidsschoenen regelen voor medewerkers die veel staand of met zware spullen werken.

Een sociaal veilige werkomgeving creëren is een wat minder voor de hand liggende verantwoordelijkheid. In ons artikel over een PSA-beleid lees je specifiek hoe je psychosociale arbeidsbelasting inperkt. Maar hoe zorg je nou voor een sociaal veilige werkomgeving in het algemeen? Hieronder bespreken we een paar gouden tips. Doe er je voordeel mee.

Open bedrijfscultuur

Een van de tekenen van een gezonde werkomgeving is een open bedrijfscultuur. Dit betekent dat medewerkers de vrijheid voelen om hun mening te delen, problemen durven aan te kaarten en nieuwe dingen mogen uitproberen. Daarbij is het belangrijk dat falen mag, en het geen negatieve gevolgen heeft. Dit noem je ook wel psychologische veiligheid. Merk je dat jouw bedrijf deze openheid niet biedt? De bedrijfcultuur veranderen is een lang proces, maar zeker niet onmogelijk. Stap één hierin is transparantie creëren vanuit het management. Hoe opener het management naar de medewerkers toe is, hoe sneller zij dit gaan spiegelen.

Bewust zijn van sociale veiligheid

Een veilige werksfeer creëer je in eerste instantie door bewust te zijn van onveilige situaties. Breng dus onderwerpen zoals werkdruk en ongewenst gedrag onder de aandacht in je bedrijf. Misschien lijkt het wat oncomfortabel om het over ernstige thema’s als seksuele intimidatie en discriminatie te hebben. Maar hoe vaker je erover praat, hoe normaler het wordt en hoe sneller het wordt aangepakt. Geef dus trainingen over deze onderwerpen, neem het op in de gedragscode en laat managers de onderwerpen behandelen in hun team.

Toon voorbeeldgedrag

Best logisch: als werkgever heb je een voorbeeldrol voor je medewerkers. Want waarom zouden werknemers een onderwerp als racisme serieus nemen als jij als werkgever grapjes maakt over een nieuwe medewerker met een niet-Nederlandse achtergrond? Toon dus zelf geen grensoverschrijdend gedrag en wees hier streng in tegen je management. En ook: kom je afspraken na (houd die ene thuiswerkdag er dus in als je dit in de coronatijd hebt beloofd).

Grensoverschrijdend gedrag bespreekbaar maken

Zie je grensoverschrijdend gedrag op de werkvloer? Dan grijp je meteen in en ga je in gesprek met de betrokken medewerkers. Train je managers hier goed in, zodat zij meteen bovenop ernstige situaties zitten. Elke dag dat je wacht met actie is er namelijk één te veel als het gaat om grensoverschrijdend gedrag.

Risico-inventarisatie en -evaluatie

Komt-ie weer. De RI&E is een goed middel om erachter te komen welke risico’s rondom sociale onveiligheid het grootste zijn bij jouw bedrijf. Check ‘m dus goed, controleer of psychosociale arbeidsbelasting en sociale veiligheid erin staan en voeg de onderwerpen eventueel aan of toe. Zodra je de arbeidsrisico’s in kaart hebt gebracht, kun je je mouwen opstropen.

Vertrouwenspersoon aanwijzen

Wees je ervan bewust dat ook managers het probleem kunnen zijn. Of misschien jijzelf wel. Stel daarom een goede onafhankelijke vertrouwenspersoon aan waar medewerkers terecht kunnen als zij zich onveilig voelen.

Key takeaways

• In de Arbowet is veiligheid opgenomen als verplichte verantwoordelijkheid van werkgevers.
• Hierbij hoort niet alleen fysieke veiligheid, maar ook sociale veiligheid.
• Een sociaal onveilige werkomgeving herken je aan verschillende factoren, zoals het management dat afspraken niet nakomt.
• Met behulp van een RI&E kun je de arbeidsrisico’s op het gebied van veiligheid in kaart brengen.
• Tips om een veilige werkomgeving te creëren zijn onder andere: een open bedrijfscultuur creëren en grensoverschrijdend gedrag bespreekbaar maken.