Competentie: zelfstandigheid

Zelfstandig betekenis

Zelfstandig zijn betekent dat je taken kunt doen zonder begeleiding, hulp of toezicht van anderen. Je werkt dus goed in je eentje en komt er makkelijk zelf uit als je vastloopt. Vaak geldt: hoe langer je ergens werkt en hoe beter je jouw taken begrijpt, hoe zelfstandiger je werkt. Maar zelfstandigheid heeft ook te maken met jouw mindset. Als je zelfstandig bent, heb je de neiging om zelf oplossingen te zoeken als je even vastloopt, in plaats van meteen naar een leidinggevende toe te stappen. Tuurlijk betekent dit niet dat je nooit om hulp vraagt, maar wel dat je eerst zelf je hersenen laat kraken.

Vergelijkbare competenties

Zelfstandigheid gaat hand in hand met verantwoordelijkheid. Als je goed bent in zelfstandig werken, heb je namelijk meestal een sterk verantwoordelijkheidsgevoel. Doordat je je verantwoordelijk voelt voor je eigen werk, zorg je ervoor dat jouw taken gedaan zijn en heb je hier weinig hulp bij nodig. Daar komt soms ook een stukje perfectionisme bij kijken. Omdat je wilt dat jouw taken perfect gaan, doe jij ze het liefst in je eentje. Pas daar wel mee op, want dit kan een valkuil zijn.

Verwar zelfstandigheid niet met zelfsturing, want dat gaat net een stapje verder. Als je zelfsturend bent, doe je niet alleen je taken zelfstandig, maar bepaal je ook zelf welke taken je moet oppakken en waar de prioriteiten liggen. Kun je goed zelfstandig werken? Dan is zelfsturing een mooi ontwikkelingspunt om naar toe te werken.

Tegenovergestelde van zelfstandig

Ben je niet zo zelfstandig? Dan ben je meer afhankelijk en werk je liever onder begeleiding of met hulp van anderen. Dat kan komen doordat je je taken nog niet helemaal onder de knie hebt, bijvoorbeeld wanneer je ergens nog niet zo lang werkt. Of je vindt het lastig om zelf verantwoordelijkheid te nemen. Verderop geven we je tips waarmee je jouw zelfstandigheid kunt ontwikkelen.

Voorbeelden van zelfstandigheid

Misschien klinkt de betekenis van zelfstandig zijn vrij logisch. Maar het kan best lastig zijn om competenties als zelfstandigheid, zelfsturing en verantwoordelijkheid uit elkaar te halen. Dus eh, hoe weet je nou of jij zelfstandig bent? Nou, als je je in deze punten herkent:

• Goed alleen kunnen werken.
• Zelf taken oppakken
• Zich verantwoordelijk voelen om afspraken na te komen.
• Goed werk willen leveren.
• Weinig begeleiding of hulp nodig hebben.
• Kritisch zijn op eigen werk.
• Werktijd nuttig besteden.
• Zelf naar zinvolle andere taken zoeken als er tijd over is.
• Eigen werktijd goed kunnen inplannen.
• Eerst zelf naar oplossingen zoeken als er een probleem is.
• Om hulp vragen wanneer dit nodig is.

Zelfstandigheid valkuilen

Té zelfstandig zijn is ook weer niet goed. Dan neig je namelijk naar een extreme vorm van perfectionisme en wil je helemaal geen hulp meer van anderen. Je staat dan ook niet open voor feedback. Zonde, want je leert juist zoveel van het inzicht van je collega’s. Bovendien is samenwerken belangrijk om te kunnen groeien en het werk naar een hoger kwaliteitslevel te tillen. En eh, soms lukt het je gewoon niet om alles in je eentje op te pakken.

Druk dus die stopknop in als je merkt dat je hulp altijd weigert en alles altijd maar zelf wilt oplossen. Om hulp of advies vragen als je er zelf niet uitkomt, is namelijk juist een teken van zelfstandigheid en zelfkennis.

Waarom is zelfstandigheid belangrijk?

Best logisch dat werkgevers het prettig vinden om zelfstandige medewerkers in dienst te hebben. Je manager hoeft jou immers bijna niet te begeleiden als je zelfstandig werkt en daardoor heeft ie meer tijd over voor andere verantwoordelijkheden. En ook voor jezelf en de rest van je team is het fijn als jullie zelfstandig kunnen werken. Het geeft tenslotte meer voldoening als je een taak helemaal zelf finisht. Plus, jullie werken sneller en efficiënter, want je hoeft niet op elkaar te wachten en er zijn minder mensen nodig voor één taak.

Zelfstandigheid ontwikkelen

Vind je het lastig om zelfstandig te werken? Tuurlijk heeft zelfstandigheid deels te maken met jouw persoonlijkheid, maar het is ook een competentie die je kunt trainen. Geen slecht idee, want als je zelfstandig kunt werken, werk je comfortabeler, kweek je meer zelfvertrouwen én scoor je punten bij je manager. Dus steek je handen maar uit de mouwen en zet zelfstandiger worden als je persoonlijke leerdoel. Zo werk je eraan:

• Oefenen, oefenen, oefenen! Flauw misschien, maar zelfstandig werken leer je door het te doen. Probeer dus eens zelf een probleem op te lossen of taak uit te vogelen zonder dat je om hulp vraagt aan je manager. Na afloop kun je natuurlijk om feedback vragen. Dan weet je zeker dat je geen fouten hebt gemaakt, maar heb je het wel mooi zelf aangepakt. Hoe vaker je dit doet, hoe beter het gaat en hoe zelfstandiger jij wordt.
• Boost je zelfvertrouwen. Oké, meer zelfvertrouwen in jezelf pompen gaat niet zo 1-2-3, maar zelfstandigheid en zelfvertrouwen staan wel met elkaar in connectie. Tip: master je taken. Als je verder groeit in je functie, krijg je meer zelfvertrouwen. Je weet tenslotte dat jij je taken goed doet. En hoe meer je dit gevoel hebt, hoe zelfstandiger je durft te werken.
• Wees niet bang voor fouten. Fouten maken is niet leuk, maar het hoort erbij. Zeker als jij je zelfstandigheid wilt ontwikkelen. Laat je manager weten dat je zelfstandiger wilt worden. Dan is je leidinggevende alvast op de hoogte en voelt het minder ongemakkelijk om feedback te vragen of fouten te maken.
• Ga proactief te werk. Heb je jouw dagtaken afgewerkt? Vraag dan niet om meer werk bij je leidinggevende, maar zoek zelf naar nieuwe taken. Vind je dat lastig? Ga dan eerst voor de middenweg: vind zelf een nieuwe taak en vraag vervolgens aan je manager of jij dit kunt oppakken.
• Maak planningen. Bijvoorbeeld met behulp van de Eisenhower Matrix. Daarmee houd je het overzicht van je taken en ga je systematisch te werk. Op deze manier wordt het makkelijker om zelfstandig aan de slag te gaan en zelfvertrouwen op te bouwen.
• Leer van je collega’s. Heb je een collega die moeiteloos zelf problemen oplost? Vraag diegene om advies of kijk hoe die zijn taken aanpakt. Je hoeft dit natuurlijk niet precies hetzelfde te doen, maar je haalt er wel inspiratie uit voor je eigen manier van werken.

Zelfstandigheid aantonen

Ben je goed in zelfstandig werken? Daarmee scoor je punten bij werkgevers, dus stip deze competentie zeker aan tijdens een sollicitatie. Zet de competentie niet alleen op je cv tussen de vaardigheden, maar bedenk ook duidelijke voorbeelden waarbij jij je zelfstandigheid liet zien. Dat mogen voorbeelden uit je vorige baan of studie zijn. Maar ook met situaties in je persoonlijke leven kun je je zelfstandigheid aantonen. Beschrijf je voorbeelden in je motivatiebrief of vertel erover tijdens je sollicitatiegesprek. Zo kun je dit doen:

Zelfstandigheid aantonen: voorbeeld 1

‘Bij mijn vorige baan werkte ik veel thuis en was mijn manager niet altijd bereikbaar voor vragen. Daarvan heb ik geleerd om zelf dingen uit te zoeken en oplossingen te bedenken. Ik ben een stuk zelfstandiger geworden en kijk ernaar uit om dit nog beter te ontwikkelen in een werkomgeving waar ruimte is voor feedback en groei.’

Zelfstandigheid aantonen: voorbeeld 2

‘Sinds ik begon met mijn hbo-opleiding op 17-jarige leeftijd woon ik op mezelf. Ik kom namelijk uit een klein dorpje en wilde graag in de stad wonen waar ik ging studeren. Vanaf het begin ging dat al erg goed en heb ik nooit hulp nodig gehad om mijn zaakjes op orde te brengen. Koken, schoonmaken, de financiën … ik regel het allemaal in no time en haal er veel voldoening uit om zo zelfstandig te zijn.’

Key takeaways

• Betekenis: zelfstandigheid is in staat zijn om je taken te doen zonder begeleiding, hulp of toezicht.
• Voorbeeld: als je zelfstandig bent werk je prima alleen, voel je je verantwoordelijk voor je werk, ben je kritisch op je eigen werk en wil je afspraken nakomen.
• Valkuil: een valkuil van zelfstandig zijn is dat je helemaal niet meer om hulp wilt vragen en onvoldoende openstaat voor feedback.
• Belang: je bent sneller en efficiënter als je zelfstandig kunt werken én het geeft meer voldoening.
• Ontwikkelen: probeer eerst zelf problemen op te lossen en vraag daarna om feedback en master je taken om zelfverzekerder te worden.

Klaar om te solliciteren?