Situationeel leiderschap

Wat is situationeel leiderschap?

Situationeel leiderschap is een leiderschapsstijl waarbij je je aanpast aan de situatie en de behoeften van je medewerkers. Geen ‘one size fits all’ dus, maar een individuele benadering waarmee je teamleden motiveert om het beste uit zichzelf te halen. Zo ontwikkelen ze zich het snelst en zijn ze vaak ook nog eens betrokkener en productiever.

Situationeel leiderschap model

Paul Hersey en Ken Blanchard ontwikkelden een model voor deze leiderschapsstijl: het situationeel leiderschap model. Daarbinnen bestaan vier leiderschapsstijlen, die de situatie beschrijven van de persoon aan wie je leidinggeeft.

• Sturend. Je geeft duidelijke instructies, vertelt precies wat iemand moet doen en corrigeert, coacht en controleert. Er is (nog) weinig ruimte voor eigen inbreng of initiatief van je medewerker. Je kunt de ander wel motiveren, bijvoorbeeld door complimenten te geven en interesse te tonen in het werk van de ander. Deze stijl past goed bij nieuwe medewerkers of mensen die gewoon wat extra ondersteuning nodig hebben.

• Begeleidend. In deze leiderschapsstijl van het situationeel leiderschap model is er al iets meer ruimte voor suggesties en feedback vanuit je teamlid. Je stuurt de medewerker nog wel aan met instructies, maar gaat vaker samen in gesprek. Ideaal voor gemotiveerde werknemers die groeien in hun functie en steeds zelfstandiger aan de slag kunnen.

• Ondersteunend. Deze leiderschapsstijl is perfect voor medewerkers die je steeds meer vertrouwen geeft en loslaat. Je bent er altijd voor ze om ze te ondersteunen waar nodig, maar geeft ze ook veel ruimte voor eigen inbreng. Da’s goed voor het zelfvertrouwen en de zelfstandigheid van je teamleden.

• Delegerend. Als je kiest voor delegeren dan leg je de verantwoordelijkheid voor de uitvoering van het werk voor een groot deel bij je medewerkers neer. Je laat ze volledig vrij om knopen door te hakken en problemen op te lossen en bemoeit je zelf niet meer met de dagelijkse werkzaamheden. Dit kan alleen als je medewerkers heel gemotiveerd zijn en al de nodige ervaring hebben.

Bij situationeel leidinggeven bepaal je als leidinggevende welke manier van leidinggeven passend is voor een bepaalde medewerker. Daar pas je je stijl op aan. In het beste geval geef je je medewerkers stap voor stap meer verantwoordelijkheid, zodat ze groeien.

Situationeel leiderschap voorbeelden

Misschien twijfel je: heb je situationeel leidinggeven nou echt in de vingers of leef je je gewoon in je medewerkers in? Daar maakten we een checklist voor. Hoe meer punten je afvinkt, hoe beter je situationeel leiderschap onder de knie hebt. Een situationeel leider:

• Is flexibel en past z’n aanpak aan de situatie aan.
• Beheerst verschillende leiderschapsstijlen en schakelt daar moeiteloos tussen.
• Houdt rekening met de skills, motivatie, ervaring en persoonlijkheid van teamleden.
• Stimuleert de groei en ontwikkeling van medewerkers door ze uit te dagen.
• Biedt de juiste mate van sturing en ondersteuning.
• Volgt de voortgang van teamleden en geeft feedback.
• Is duidelijk over verwachtingen en doelen.
• Communiceert open en eerlijk met teamleden.

Situationeel leiderschap voor- en nadelen

Op papier lijkt situationeel leiderschap de ideale manier van leidinggeven, maar is dat wel zo? Spoiler alert: ook deze leiderschapsstijl heeft voor- en nadelen. We sommen de belangrijkste voor je op.

Situationeel leiderschap voordelen

• Van situationeel leidinggeven word je als leidinggevende flexibeler.
• Als medewerkers ondersteuning krijgen die past bij hun ervaring en vaardigheden, voelen ze zich meer begrepen. Daardoor raken ze gemotiveerder en ervaren ze minder stress.
• Omdat je medewerkers passende begeleiding geeft, ontwikkelen ze zich sneller en worden ze beter in hun rol.
• Situationeel leiderschap gaat hand in hand met open communicatie. Da’s ook goed voor de samenwerking en het bereiken van doelen.

Situationeel leiderschap nadelen

• Elk teamlid beoordelen en individueel begeleiden kost veel tijd, zeker als het gaat om een groot team. Dat maakt het lastig om iedereen goed te ondersteunen en zorgt voor een hogere werkdruk.
• Het kan verwarrend zijn voor teamleden als je als leider je stijl aanpast aan elk teamlid. Tegen de ene medewerker graag je je namelijk strikt en tegen de andere een stuk vrijer. Daardoor weten ze misschien niet precies wat er van ze wordt verwacht.
• Eerlijk is eerlijk: situationeel leiderschap is niet de makkelijkste leiderschapsstijl. Niet elke leider heeft de skills en het inlevingsvermogen om hun medewerkers goed in te schatten. Daardoor kun je onbedoeld verkeerde keuzes maken.

Key takeaways

• Situationeel leiderschap betekenis: dit is een leiderschapsstijl waarbij je je aanpak als leider aanpast aan de situatie en de behoeften, skills en motivatie van medewerkers.
• Situationeel leiderschap model: werd bedacht met het idee dat er niet één ideale manier van leidinggeven is die in elke situatie werkt. Daarom zijn er vier leiderschapsstijlen.
• Voorbeeld: situationeel leidinggeven draait om flexibiliteit, rekening houden met de situatie en skills van de teamleden en het bieden van de juiste ondersteuning.
• Voordelen: medewerkers krijgen ondersteuning op maat, waardoor ze gemotiveerder zijn en zich sneller en beter ontwikkelen.
• Nadelen: situationeel leiderschap vereist veel inlevingsvermogen en kost veel tijd.

Klaar om te solliciteren?