Competentie: initiatief

Initiatief betekenis

Wat is initiatief nemen? Initiatief nemen betekent dat je zelf actie onderneemt zonder dat iemand anders daarbij betrokken is. Als je graag zelf het initiatief neemt, wacht je dus niet af tot je een opdracht op je schoot geworpen krijgt. Nee, als jij over deze competentie beschikt, denk je graag zelf vooruit en handel je op basis van je eigen ideeën en inzichten.

Mensen die geen initiatief nemen, zijn passief. Dat noem je dan ook passiviteit. Dit betekent dat je afwachtend bent en juist geen actie onderneemt, totdat iemand anders je instructies geeft. Passieve mensen nemen zelden zelf het voortouw en laten vaak kansen voorbijgaan, omdat ze wachten tot ze een opdracht krijgen.

Vergelijkbare competenties

Initiatief nemen is een competentie die eigenlijk uit verschillende eigenschappen en andere competenties bestaat. Proactief zijn is daar een belangrijk onderdeel van. Als je proactief bent, neem je graag het voortouw. Je wacht niet af tot iemand anders je een opdracht geeft. Misschien denk je nu: is proactief zijn en initiatief nemen dan niet hetzelfde? Ja en nee. Als je initiatief neemt, ben je proactief, maar andersom is dat niet per se het geval. Proactief zijn is namelijk veel breder. Het draait om plannen maken voor de toekomst, en daarbij komt initiatief nemen kijken.

Een andere competentie die bij initiatief nemen hoort, is zelfstandigheid. Om initiatief te kunnen nemen, moet je namelijk wel een beetje zelfstandig zijn. Je wilt zelf aan de slag, zonder dat je daar steeds anderen bij hoeft te betrekken. Maar let op: zelfstandig zijn betekent niet dat je altijd initiatief moet ontplooien. Misschien werk je liever met een duidelijke briefing, waarna je zelfstandig aan de slag gaat. Het is dus net waar je voorkeur ligt.

Voorbeelden van initiatief nemen

Oké, het is nu wel duidelijk wat initiatief nemen precies betekent. Maar hoe weet je zeker of jij het in de vingers hebt? Daarvoor hebben we een handige checklist. Als je een of meerdere punten afkruist, is initiatief nemen echt iets voor jou. Vergeet niet om deze competentie toe te voegen aan je cv of verwerk ’m in je motivatiebrief.

• Zelf het voortouw nemen in plaats van opdrachten afwachten.
• Verantwoordelijkheid voelen over het ondernemen van actie.
• Altijd met nieuwe ideeën en oplossingen komen.
• Onafhankelijk zijn.
• Uit jezelf aan je eigen ontwikkeling werken.

Initiatief nemen valkuilen

Initiatief nemen is een fijne skill, maar je kunt er ook in doorslaan. Als je te veel initiatief neemt, loop je het risico anderen te overvleugelen, jezelf te overbelasten, of beslissingen te maken zonder genoeg overleg. Hierdoor loop je mogelijk tegen misverstanden en conflicten met collega's aan. Tijdens een sollicitatiegesprek kun je dit daarom als een leerpunt presenteren: leg uit dat je soms zo gedreven bent om dingen te regelen, dat je je moet inhouden om niet te veel tegelijk te doen. Hiermee laat je zien dat je zelfbewust bent en actief werkt aan je eigen ontwikkeling.

Waarom is initiatief nemen belangrijk?

Zelf initiatief nemen op je werk of stage is megabelangrijk. Want door zelf je handen uit de mouwen te steken, grijp je kansen voordat anderen dat doen. Ook spot je problemen vroegtijdig en kom je met slimme oplossingen. En eh, de kans is groot dat werkgevers aan je voeten liggen, want wie wil er nou niet een medewerker zoals jij?

Leren initiatief nemen

Fun fact: een competentie als initiatief nemen kun je gewoon leren. Dus ook als je er nog niet goed in bent, kun je van alles doen om deze skill onder de knie te krijgen. De onderstaande tips zijn daar het bewijs van. En vergeet niet: oefening baart kunst. Dus duik erin, oefen regelmatig, en voor je het weet kun je met trots zeggen: ‘Initiatief nemen? Daar ben ik echt goed in!’.

• Begin klein. Begin met simpele taken zoals de vaatwasser op je werk uitruimen, de printer bijvullen of notuleren tijdens een vergadering. Wie weet krijg je daar al positieve feedback op.
• Schakel je leidinggevende in. We know, als je initiatief wilt tonen doe je het liefst alles alleen. Maar vooral als je nog niet veel ervaring hebt met initiatief nemen, is het slim om je leidinggevende te betrekken. Laat weten waarin je initiatief wilt nemen en waarom. Dit helpt je om te ontdekken of jouw ideeën goed passen bij jouw team.
• Wees niet bang om fouten te maken. Initiatief nemen betekent soms risico's nemen. Dus gaat er iets mis? Zie het dan als een leermoment en pas je aanpak aan voor de volgende keer.

Initiatief laten zien

Ben je in kei in initiatief nemen? Dan wil je daar tijdens een sollicitatiegesprek natuurlijk mee pronken. Geef daarom een voorbeeld van een situatie waarin jij het initiatief nam. Hieronder vind je twee voorbeelden van hoe je dit kunt doen:

Initiatief tonen: voorbeeld 1

‘Bij mijn vorige rol als klantenservice medewerker merkte ik dat klanten vaak gefrustreerd raakten door onduidelijke informatie over onze diensten. In plaats van te wachten op klachten, nam ik het initiatief om een FAQ-sectie op onze website te ontwikkelen. Ik verzamelde de meest voorkomende vragen en schreef duidelijke, behulpzame antwoorden. Dit leidde tot een afname van 20% in het aantal klachten en een flinke stijging in klanttevredenheid.’

Initiatief tonen: voorbeeld 2

‘Tijdens mijn stage op basisschool De Koekoek viel het me op dat veel leerlingen moeite hadden met het volgen van de lesstof door een gebrek aan gestructureerde leerhulp. Ik besloot om een extra leerhulpmodule te ontwikkelen die leerlingen op hun eigen tempo konden volgen. Ik maakte interactieve oefeningen en duidelijke uitleg voor thuisstudie. Dit initiatief hielp de leerlingen niet alleen om beter te presteren, maar maakte ook de lessen soepeler en effectiever.’

Key takeaways

• Betekenis: initiatief nemen betekent dat je graag zelf actie onderneemt, zonder af te wachten wat anderen doen.
• Voorbeeld: als je het initiatief neemt voel je je verantwoordelijk voor het ondernemen van actie en kom je vaak met nieuwe ideeën.
• Valkuil: als je te veel initiatief neemt, is de kans groot dat je jezelf overbelast en dat je beslissingen maakt zonder voldoende te overleggen.
• Belang: werkgevers zijn gek op medewerkers die initiatief tonen, omdat deze medewerkers snel problemen spotten en met oplossingen komen.
• Ontwikkelen: initiatief nemen leer je door eerst kleine taken op te pakken. Ook is het belangrijk dat je niet bang bent om fouten te maken.

Klaar om te solliciteren?