Competentie: oplossingsgericht werken

Oplossingsgericht werken betekenis

Best logisch dat deze competentie iets met problemen oplossen te maken heeft. Maar wat is oplossingsgericht werken nou concreet? Als je oplossingsgericht bent ingesteld (je bent een ‘solutionist’), houd je je ogen open voor problemen en herken je de signalen ervan goed. Maar het blijft niet bij alleen oplossingsgericht denken: je wilt de problemen ook zo snel mogelijk oplossen. Blijven hangen in de issues is dus niks voor jou. Jij gaat direct over tot actie.

Hiertegenover staat een probleemgerichte houding. Als deze eigenschap meer bij je past, onderzoek en analyseer je problemen to the max. Je wilt het issue van binnen en van buiten begrijpen en de oorzaken achterhalen. Beide mindsets zijn belangrijk, dus het allerbeste is als je een middenweg vindt tussen probleemgericht en oplossingsgericht werken. De balans die jij hierin vindt, noem je je probleemoplossend vermogen.

Vergelijkbare competenties

Ben je oplossingsgericht, dan ben je vaak ook doelgericht: je werkt toe naar een specifiek doel. In dit geval, de oplossing. Dat is dan ook meteen het verschil tussen deze twee competenties. Als je doelgericht bent, hoeft jouw doel niet per se een oplossing te zijn. Dit kan bijvoorbeeld ook een persoonlijk leerdoel zijn of het afronden van een project. De meeste mensen die oplossingsgericht werken zijn dus doelgericht, maar andersom hoeft dat niet zo te zijn.

Verder ben je met een sterk probleemoplossend vermogen waarschijnlijk goed in efficiënt werken. Jij haalt het beste uit je werk zonder daar te veel moeite voor te hoeven doen. Daardoor heb je in no time de beste oplossing bedacht voor het probleem en voer je deze ook effectief uit.

Voorbeelden van oplossingsgericht werken

Nu je ongeveer weet wat oplossingsgerichtheid betekent, denk je misschien meteen ‘ha, ik ben oplossingsgericht’. Maar het kan ook goed dat je nog twijfelt of deze competentie wel echt een plekje verdient op je cv. We present: een handige checklist met oplossingsgericht werken voorbeelden. Hoe meer punten je herkent, hoe groter de kans dat jij een oplossingsgerichte mindset hebt. Oplossingsgerichte mensen:

• Houden van aanpakken.
• Praten niet urenlang over iets, maar gaan liever snel over tot actie.
• Zijn praktisch ingesteld.
• Willen graag resultaat zien.
• Denken liever in uitdagingen en mogelijkheden, in plaats van problemen en hindernissen.
• Zijn gericht op het oplossen van het probleem, niet op het rapporteren ervan.
• Wachten niet af, maar nemen het initiatief om een probleem zelf aan te pakken.
• Staan open voor verschillende benaderingen als een aanpak niet werkt.
• Zijn goed in luisteren en stellen gerichte vragen om het probleem te begrijpen.
• Zien tegenslagen als leermomenten.

Oplossingsgericht werken valkuilen

Oplossingsgericht werken heeft best een aantal voordelen. Je kunt je vast voorstellen hoe fijn het is als je snel overgaat tot actie en problemen effectief weet te tackelen. Maar pas op dat je niet té snel gaat. Soms moet je echt goed de tijd nemen om een probleem te analyseren en van meerdere perspectieven te bekijken. Jouw valkuil als oplossingsgericht persoon is dus overhaaste beslissingen nemen.

Houd ook in je achterhoofd dat mensen niet altijd een oplossing nodig hebben. Dat geldt bijvoorbeeld als je collega of bestie je vertelt over een probleem. Soms willen zij gewoon een luisterend oor. Of ze willen even met je sparren om vervolgens zelf een oplossing te bedenken. Let dus altijd goed op als iemand naar je toekomt met issues. Heb je naast een oplossingsgerichte benadering ook een sterk inlevingsvermogen? Dan lukt het je vaak wel om te herkennen waar de persoon behoefte aan heeft, maar je kunt dit natuurlijk ook gewoon vragen.

Waarom is oplossingsgericht werken belangrijk?

Eigenlijk kom je bij elke baan wel problemen tegen die je moet oplossen. Denk maar aan werken in de zorg, klantenservice, ICT, administratie of finance. Oplossingsgericht werken wordt daarom steeds vaker gezien als een 21e eeuwse vaardigheid die je altijd wel nodig hebt, wat voor werk je ook doet. Helemaal geen gek idee dus om jouw probleemoplossend vermogen te ontwikkelen.

Probleemoplossend vermogen ontwikkelen

Ben jij iemand die lang blijft hangen in problemen of ze liever helemaal uit de weg gaat? No worries. Oplossingsgericht werken kun je leren, en het is niet eens zo moeilijk. Het gaat er maar net om hoe je problemen aanpakt. Volg onze tips over probleemoplossend denken en voer de oefeningen die erbij horen uit. Durf problemen onder ogen te komen in plaats van ze te ontwijken, dan ontwikkel je beetje bij beetje jouw probleemoplossend vermogen.

• Luister naar het probleem. Nogal logisch, denk je nu misschien. Maar goed luisteren is een skill op zich. Bedenk echt goed of je het probleem begrijpt, stel vragen om dit te controleren en maak aantekeningen.
• Analyseer het probleem. Als het goed is, begrijp je nu wat het probleem is. Stel jezelf daarna de volgende vragen: waarom is dit een probleem en wanneer is het opgelost? Blijf niet te lang hangen in je analyse, maar sla het ook absoluut niet over. Anders loop je het risico dat je te overhaast een verkeerde oplossing bedenkt.
• Zoek naar de oorzaak. De oplossing van een probleem ligt vaak al in de oorzaak. Moet er iets veranderen in de oorzaak, moet de oorzaak helemaal weggenomen worden of spelen er nog andere dingen mee in het probleem?
• Bekijk the bigger picture. Zoom uit en kijk naar de context van het probleem. Stel, je bent docent en drie studenten hebben moeite om jouw uitleg te volgen. Dan kun je natuurlijk jouw manier van lesgeven aanpassen, maar dit heeft ook invloed op de rest van de klas. Je wilt geen nieuwe problemen veroorzaken, dus bedenk je een oplossing die ook gunstig is voor de andere studenten. Zo bedenk je dus een oplossing die voor iedereen werkt.
• Ga stap voor stap naar de oplossing. Tijd voor de oplossing! Maar let wel op dat je niet ineens van A naar Z kunt, zeker niet als het om een ingewikkeld probleem gaat. Deel je oplossing dus op in kleinere stappen. Daarvoor is de SMART-methode je beste vriend.
• Reflecteer op jezelf. Niet te vergeten: als je beter wilt worden in problemen oplossen, moet je je voortgang bijhouden. Schrijf dus goed op welke problemen je tegen bent gekomen en welke oplossingen je hebt genomen. Reflecteer hierop. Wat ging er goed? Wat wil je de volgende keer anders doen? Oplossingsgericht werken gaat zo iedere keer beter en op deze manier ontwikkel je jouw probleemoplossend vermogen.

Probleemoplossend vermogen aantonen

We noemden het al: problemen kom je bij iedere baan wel tegen en daarom is het altijd handig om oplossingsgericht te kunnen werken. Maar natuurlijk is het voor de ene job belangrijker dan voor de ander. Zie je in een vacature iets staan als: ‘we zoeken iemand die van aanpakken weet’ of ‘we zoeken een echte aanpakker’? Dit betekent eigenlijk dat de werkgever een medewerker zoekt met een sterk probleemoplossend vermogen. Goed idee dus om dan tijdens het solliciteren uit te leggen dat jij goed bent in oplossingsgericht werken. Zo doe je dat:

Probleemoplossend vermogen aantonen: voorbeeld 1

‘Tijdens mijn studententijd had ik een bijbaan als callcenter medewerker. Daar sprak ik dagelijks met tientallen klanten die problemen hadden met hun bestellingen. De meeste daarvan waren bekende problemen, maar bijna elke dag zaten er ook lastige situaties tussen. In het begin vroeg ik altijd aan een collega hoe ik dit op moest lossen, maar in de loop der tijd heb ik geleerd om zelf problemen snel te analyseren en meteen op te lossen. Mijn manager en de klanten konden dit enorm waarderen.’

Probleemoplossend vermogen aantonen: voorbeeld 2

‘In mijn vorige functie als logistiek planner moest ik regelmatig zelfstandig problemen oplossen. Zo had een belangrijke zending een keer vertraging door een planningsfout. Om het snel op te lossen nam ik direct contact op met de vervoerder, achterhaalde ik de oorzaak en regelde ik een snellere transportmethode. Daarna nam ik weer contact op met de klant om de situatie uit te leggen en de oplossing meteen door te geven. Hierdoor kon ik de impact van de vertraging beperken en de klant tevreden houden.’

Key takeaways

• Betekenis: oplossingsgericht werken betekent dat je makkelijk signalen van problemen oppikt, snel een oplossing bedenkt en deze efficiënt uitvoert.
• Voorbeeld: als je probleemoplossend vermogen hebt, ben je praktisch ingesteld en ga je snel over tot actie. Je neemt initiatief om een probleem zelf aan te pakken.
• Valkuil: als je een oplossingsgerichte mindset hebt, loop je het risico dat je overhaaste beslissingen neemt.
• Belang: bij alle banen én in je privéleven is het handig om een sterk probleemoplossend vermogen te hebben. Het wordt vaak gezien als 21e-eeuwse vaardigheid.
• Ontwikkelen: luister naar het probleem, analyseer het, zoek naar de oorzaak, bekijk de context en ga stap voor stap naar de oplossing. Reflecteer op hoe dit gegaan is.

Klaar om te solliciteren?