Roos van Leary

Wat is de Roos van Leary?

De Roos van Leary is een interactiemodel dat laat zien hoe mensen met elkaar communiceren en hoe bepaald gedrag ander gedrag oproept. Volgens de Amerikaanse wetenschapper Timothy Leary, die het Roos van Leary model in de jaren 50 ontwikkelde, beïnvloed je met je gedrag namelijk het gedrag van anderen. De verschillende communicatiestijlen die hij ontdekte en de effecten daarvan op anderen, maakte hij visueel in een cirkel (oftewel een ‘roos’, je weet wel, een windroos of zoiets als bij darten).

Let op dat je met de Roos van Leary test niet ontdekt wat je persoonlijkheid is. Dit model is echt bedoeld om je gedragspatronen te herkennen en duidelijk te maken wat het effect is van jouw gedrag op dat van anderen. Als je benieuwd bent naar je persoonlijkheid, is een persoonlijkheidstest als het Big Five model geschikter.

Roos van Leary uitleg

De Roos van Leary geeft je dus inzicht in je gedrag en communicatiestijl en maakt duidelijk wat het effect daarvan is op anderen. Maar eh, hoe werkt de Roos van Leary in de praktijk? Er zijn twee versies van de Roos: een van vier stukken en een van acht stukken.

Vier kwadranten Roos van Leary

De simpele versie heeft twee assen. Hierbij geeft de verticale as, de boven-onder-as, je mate van dominantie aan. Dominant gedrag is ‘boven’-gedrag, niet of nauwelijks dominant gedrag heet ‘onder’. Volgens de Roos van Leary theorie roept de mate van dominantie een tegengestelde reactie op. Als jij bijvoorbeeld van nature heel volgend bent, neemt degene met wie je samenwerkt vaak juist een leidende rol op zich. En vice versa. Dit heet complementair gedrag.

De horizontale as is de zogenaamde samen-tegen-as. Deze geeft aan hoe relatiegericht je bent. Scoor je aan de rechterkant, dan vertoon je samen-gedrag. Oftewel: je denkt in ‘wij’-termen, bent relatiegericht, werkt goed samen en toont sympathie voor de ander. Links is de tegen-kant. Als je tegen-gedrag vertoont, ben je graag autonoom en denk je vanuit ‘ik’. Op deze as geldt dat het gedrag dat je vertoont, vaak door de ander wordt gekopieerd. Dus als je aan de samen-kant zit, zorgt dat bij de ander ook voor samen-gedrag. En als je aanvallend tegen-gedrag vertoont, wordt de ander ook opstandig. Dit heet symmetrisch gedrag.

Omdat de twee assen elkaar kruisen, ontstaan er vier kwadranten in de Roos van Leary. Die vertegenwoordigen stuk voor stuk een bepaald type gedrag:

• Leidend (boven-samen): zelfverzekerd, neemt initiatief en geeft richting.
• Volgend (onder-samen): vriendelijk, behulpzaam en ondersteunend.
• Verdedigend (onder-tegen): afwachtend, volgzaam, vermijdt conflicten.
• Aanvallend (boven-tegen): kritisch, onafhankelijk, neemt de leiding.

Acht communicatiestijlen Roos van Leary

Naast het eenvoudige Roos van Leary model met vier kwadranten, is er ook een versie waarbij de Roos is verdeeld in acht stukken. Zie dat model als een net wat gedetailleerdere variant. Door de kwadranten elk op te delen, ontstaan er acht gedrags- of communicatiestijlen. Die zijn handig als je nog beter wilt voorspellen wat het effect is van je gedrag op anderen. De acht communicatiestijlen van Roos van Leary zijn:

Boven-samen

1. Leidend: zelfverzekerd, neemt initiatief, geeft richting, neemt de leiding. Komt soms dominant of bazig over.

2. Helpend: vriendelijk, behulpzaam, ondersteunend, biedt aanmoediging. Komt soms betuttelend of bemoeizuchtig over.

Onder-samen

3. Meewerkend: volgzaam, meegaand, vermijdt conflicten, past zich aan. Komt soms besluiteloos of passief over.

4. Volgend: onzeker, zoekt bevestiging, stelt zich afhankelijk op. Komt soms hulpeloos of claimend over.

Onder-tegen

5. Teruggetrokken: gereserveerd, introvert, houdt zich op de achtergrond, observeert. Komt soms ongeïnteresseerd of afstandelijk over.

6. Opstandig: kritisch, geeft tegengas, verzet zich tegen autoriteit. Komt soms rebels of dwars over.

Boven-tegen

7. Aanvallend: vijandig, aanvallend, bot, direct. Komt soms intimiderend of kwetsend over.

8. Concurrerend: ambitieus, prestatiegericht, streeft naar succes, wil winnen. Komt soms arrogant of egoïstisch over.

Hoe gebruik je de Roos van Leary in de praktijk?

Genoeg theorie. Wat heb je in de praktijk aan het Roos van Leary model? Werken met de Roos van Leary kan op verschillende manieren. Gebruik dit model bijvoorbeeld om:

• Gedragsstijlen te analyseren. Dit model helpt je om te begrijpen hoe jij en anderen op elkaar reageren in verschillende situaties. Als je dat in de gaten hebt, is het makkelijker om effectief met de ander te communiceren en misverstanden te voorkomen.
• Conflicten te managen. Als je gedragspatronen herkent, begrijp je beter waar een bepaald conflict vandaan komt en hoe je het aanpakt.
• Jezelf verder te ontwikkelen. De Roos van Leary maakt je bewust van je eigen communicatiepatronen en de invloed daarvan op je relaties. Dat leidt vaak tot zelfreflectie en misschien wel zelfontwikkeling.
• Leiderschap te ontwikkelen. Ben jij iemand met leidinggevende ambities? De Roos van Leary helpt je om te bepalen welke leiderschapsstijl het effectiefst is in een bepaalde situatie.

Roos van Leary test doen

Zin om in je eigen gedragspatronen en communicatiestijlen te duiken? Met de Roos van Leary test ontdek je onder andere je voorkeursgedrag in interacties en leer je begrijpen wat het effect is van jouw gedrag op anderen. Ook ontdek je hoe je je aanpast binnen een bepaalde context en of je effectief schakelt tussen de verschillende gedragsstijlen. Maar eh, hoe en waar doe je deze test eigenlijk?

• Online zelftest Roos van Leary. Verschillende websites, zoals 123test.nl en Leary Academy, bieden zowel gratis als tegen betaling de Roos van Leary test aan. Let op dat het vaak om een verkorte versie gaat, maar ook die biedt nuttige inzichten.
• Coaching- en trainingbureaus. Veel bedrijven die zich richten op persoonlijke ontwikkeling, communicatie en leiderschap gebruiken de Roos van Leary in hun programma’s.
• Psychologen en therapeuten. Het kan zomaar zo zijn dat je psycholoog of een andere gedragsdeskundige je een keer een Roos van Leary laat invullen. Deze test is vaak onderdeel van een therapie of coachingssessie.
• Workshop of cursus. Tot slot zijn er speciale workshops en cursussen die zich richten op de Roos van Leary, vaak aangeboden door opleidingsinstituten voor psychologie of persoonlijke ontwikkeling. De test is dan onderdeel van het programma en je gaat ook dieper in op de theorie achter het model.

Key takeaways

• Het Roos van Leary model is een communicatiemodel dat duidelijk maakt hoe mensen met elkaar omgaan en hoe bepaald gedrag ander gedrag oproept.
• Het is een visueel model waarvan twee versies bestaan: een met vier kwadranten en een met acht communicatiestijlen.
• De Roos van Leary heeft twee assen: de boven-onder-as die dominantie aangeeft en de samen-tegen-as die laat zien hoe relatiegericht je bent.
• De acht communicatiestijlen van Roos van Leary zijn: leidend, helpend, meewerkend, volgend, teruggetrokken, opstandig, aanvallend en concurrerend.
• De Roos van Leary theorie helpt je onder andere om gedragsstijlen te analyseren, een leiderschapsstijl te ontwikkelen en conflicten te managen.
• Je kunt de Roos van Leary test zelf online doen, maar ook coaches, psychologen en therapeuten gebruiken deze test.

Klaar om te solliciteren?