Een leven zonder (social) media? No, thank you. We zijn zo gewend aan onze mediasamenleving, dat we ons dat nauwelijks kunnen voorstellen. Maar daarom is het des te belangrijker om je mediawijsheid op peil te houden. Wat betekent mediawijsheid nou weer? Daar kom je vanzelf achter als je dit artikel doorleest. Verderop bespreken we de definitie van mediawijsheid, hebben we het erover waarom mediawijsheid zo belangrijk is en geven we je tips om jouw mediawijsheid een boost te geven.
Op deze pagina
Mediawijsheid betekenis
No worries, ‘mediawijs’ klinkt ingewikkelder dan het eigenlijk is. Maar wat is mediawijsheid dan precies? Dit zijn de kennis, vaardigheden en mindset die je gebruikt om bewust, kritisch en actief onderdeel uit te maken van onze mediasamenleving. Het is dus een samenkomst van allerlei competenties die te maken hebben met nadenken over, gebruik maken van en omgaan met media. Denk aan nepnieuws op X herkennen, om kunnen gaan met de nieuwste apps en in contact blijven met je high school buddies via WhatsApp. Heel belangrijk, want een leven zonder media bestaat tegenwoordig echt niet meer. Daarom is mediawijsheid ook onderdeel van de 21e eeuwse vaardigheden die iedereen onder de knie moet hebben.
Mediawijsheid competentiemodel
Mediawijsheid bestaat dus uit een hele hoop andere competenties die te maken hebben met omgaan met media. Daarom is er een competentiemodel voor mediawijsheid opgesteld. Hieronder zie je een overzicht van alle mediacompetenties, wat ze betekenen en welke andere competenties erbij komen kijken. Zo begrijp je nog beter wat mediawijs zijn eigenlijk inhoudt.
| Mediacompetenties | Uitleg | Bijbehorende competenties |
|---|---|---|
| Apparaten en software bedienen | Overweg kunnen met verschillende apparaten, softwareprogramma’s en toepassingen | ICT-basisvaardigheden |
| Toepassingen exploreren | Op de hoogte blijven van nieuwe toepassingen, ze actief uitproberen en kijken of ze handig zijn voor jou om te gebruiken | Nieuwsgierigheid, omgevingsbewustzijn |
| Informatie vinden | Bruikbare en betrouwbare informatie vinden, beoordelen, filteren en selecteren en nepnieuws kunnen herkennen. | Informatievaardigheden |
| Creëren met media | Zelf inhoud maken en posten met media, zoals gifjes maken, video’s bewerken en programmeren. | Creativiteit, digitale vaardigheden |
| Verbinden via media | Relaties onderhouden en versterken via social media. | Communicatieve vaardigheden, sociaal |
| Discussiëren over media | De open discussie aangaan met anderen over mediagebruik en de mediasamenleving. | Communicatieve vaardigheden, kritisch denken |
| Media doorgronden | Standpunten en doelen van organisaties in de media en mediaboodschappen herkennen, begrijpen hoe mediabedrijven geld verdienen met hun content. | Inzicht |
| Reflecteren op mediagebruik | Open en kritisch naar je eigen mediagebruik kijken en waar nodig aanpassen. | Evalueren, kritisch denken, zelfreflectie |
Mediawijsheid voorbeelden
Gotcha, er komt een hoop kijken bij mediawijsheid, van reflecteren op je eigen mediagebruik tot om weten te gaan met verschillende apps en programma’s. Nu even concreet. Je bent mediawijs als je deze punten herkent:
- Het kost je niet veel moeite om met verschillende software en apps om te gaan.
- Je probeert nieuwe programma’s en apps uit.
- Nepnieuws en echt nieuws onderscheid je makkelijk op social media.
- Je weet hoe je betrouwbare info moet vinden in de media.
- Je post zelf regelmatig foto’s, filmpjes of posts op social media.
- Via social media ben je in contact met je vrienden, familie en kennissen.
- Je leert regelmatig nieuwe mensen kennen via social media.
- Wanneer je met vreemden praat op social media, sta je open voor hun ideeën.
- Je bent je bewust van de risico’s en negative kanten van de mediasamenleving.
- Het lukt je om jouw (social)mediagebruik aan te passen als het uit de hand loopt.
Waarom is mediawijsheid belangrijk?
Tja, probeer de media maar eens te ontlopen. Bijna iedereen heeft tegenwoordig een smartphone, en anders kom je het nieuws wel te weten via de krant, tv of een laptop. En sinds social media zo big is, heb je toegang tot véél meer content. Voor je eigen veiligheid en comfort is het belangrijk dat je weet hoe je hiermee om moet gaan. Want geloof ons maar, je wordt niet vrolijk van fake news geloven of in contact komen met vreemden die niet zijn wie ze zeggen dat ze zijn. Mediawijsheid is dus niet alleen belangrijk voor je werk, maar voor je hele leven.
Mediawijsheid ontwikkelen
Vanaf de basisschool leren we al om mediawijs te zijn, maar let op: dit is geen journey met een einde. Om mediawijs te blijven, moet je namelijk up-to-date blijven met alle veranderingen. Of dat nou de ontwikkeling van een nieuw socialmediaplatform is of een compleet nieuw apparaat dat op de markt komt. Dus eh, hoe pak je dit aan? Check onze tips om je mediawijsheid te blijven ontwikkelen.
- Check hoelang je per dag online bent. Oké, we know, het is niet leuk om je schermtijd bij te houden. Maar het helpt je wel om hier bewuster van te zijn. Doe dit eens voor een week en reken uit wat je gemiddelde gebruik per dag is. Vind je dit prima of te hoog? Onderneem zelf actie op basis van je oordeel.
- Ga door je privacyinstellingen. Heb je hier al eens bij stilgestaan? Open de instellingen op je favo socialmedia app en kijk wat er allemaal in staat. Pas ze aan om je online veiligheid te vergroten. Ook interessant: verdiep je eens in het maken van sterke wachtwoorden of zoek uit waarom tweestapsverificatie een ding is.
- Oefen met het herkennen van fake news. Let de volgende keer dat je nieuws tegenkomt op overdreven koppen, vage bronnen en emotioneel taalgebruik dat je probeert te manipuleren.
- Probeer nieuwe apps uit. Neem een momentje om nieuwe apps of software te checken die jou interessant lijken, bijvoorbeeld voor timemanagement. Download ze en probeer ze uit. Hoe werkt het? Wat zijn de voordelen voor jou? Laat de app staan of verwijder ’m weer afhankelijk van hoe handig je het vindt.
Ontdekken wat je nog meer in huis hebt?
Check alle competenties en eigenschappen.
Key takeaways
- Betekenis: mediawijsheid bestaat uit de kennis, skills en mindset die je toepast om bewust, kritisch en actief gebruik te maken van de media.
- Voorbeeld: je bent mediawijs als je bijvoorbeeld nepnieuws herkent, online in contact bent met vrienden en familie en bewust bent van het gebruik van (social) media.
- Belang: mediawijsheid is belangrijk omdat we in een mediasamenleving leven. Je kunt de media niet makkelijk ontlopen, dus moet je weten hoe je er bewust mee omgaat.
- Ontwikkelen: houd je mediawijsheid op peil door regelmatig nieuwe apps uit te proberen, je mediagebruik in de gaten te houden en je online veiligheid te vergroten.
Klaar om te solliciteren?
Veelgestelde vragen
-
Wat is mediawijsheid?
-
Wat is de impact van mediawijsheid?
-
Wat is er nodig om mediawijs te zijn?
-
Waarom is het zo belangrijk om media- en informatievaardig te zijn in de huidige digitale en verbonden wereld?
Mediawijsheid bestaat uit alle vaardigheden en kennis die je nodig hebt om bewust om te kunnen gaan met (social) media. Deze competentie is onderdeel van de 21e eeuwse vaardigheden.
Als je mediawijs bent, ga je veiliger en comfortabeler om met online content, waaronder nieuwsberichten en social media. Je maakt dan optimaal gebruik van de voordelen en verkleint de risico’s.
Om mediawijs te zijn, moet je onder andere op de hoogte blijven van nieuwe toepassingen, zelf online content creëren, je relaties onderhouden en versterken via social media en kritisch zijn op je eigen mediagebruik.
Onder andere omdat je jezelf dan beter kunt beschermen tegen nepnieuws, meer discipline hebt wat betreft mediagebruik en kritisch bent op het ontmoeten van vreemden via social media.