Informatievaardigheden

Informatievaardigheden betekenis

Eerst even een stapje terug: wat zijn informatievaardigheden nou precies? Dit zijn alle skills die te maken hebben met informatie opzoeken, beoordelen, analyseren en gebruiken, zowel online als offline. Denk aan de juiste strategie bedenken om informatie op te zoeken voor jouw scriptie. En vervolgens beoordelen welke bronnen het meest betrouwbaar en bruikbaar zijn. Daarna lees je de informatie ook nog door en interpreteer je de betekenis. Al deze stappen die je zet, zijn informatievaardigheden. Je gebruikt deze skills altijd, welke baan je ook hebt. Je bent namelijk elke dag omringd door informatie, zelfs als je er niet naar zoekt.

Vergelijkbare competenties

Omdat je echt niet aan deze competentie ontkomt, horen informatievaardigheden bij de 21e eeuwse vaardigheden. Dit zijn onmisbare skills die iedereen onder de knie moet hebben in onze moderne samenleving. Je leert daarom al hoe je informatie opzoekt en onderzoek doet naar bronnen op de basis- en middelbare school. Als je daarna een opleiding volgt, dan ontwikkel je jouw informatievaardigheden nog verder. Maar goed ook, want zo leer je je weg te vinden door het web van informatie in onze digitale wereld.

Bij de 21e eeuwse vaardigheden horen naast informatievaardigheden nog meer skills die te maken hebben met media, informatie en de digitale samenleving. Namelijk: computational thinking, ICT basisvaardigheden en mediawijsheid. Het verschil? Computational thinking gaat over weten hoe een computer werkt, bijvoorbeeld hoe je een zoekterm invoert die een computer begrijpt. ICT basisvaardigheden zijn basis skills over hard- en software, zoals weten hoe je met Word werkt. Mediawijsheid gaat net als informatievaardigheden deels over kritisch omgaan met online informatie. Maar mediawijsheid gaat nog een stapje verder; als je deze competentie onder de knie hebt, ben je weerbaar voor de invloed van social media en kun je omgaan met online risico’s en veilig internetten.

Voorbeelden van informatievaardigheden

Ben jij informatievaardig? Check hieronder voorbeelden van informatievaardigheden. Hoe meer je er herkent, hoe beter jouw informatievaardigheden zijn.

• Kan een goede zoekvraag formuleren.
• Gebruikt passende en effectieve zoekwoorden.
• Zoekt naar de afkomst van een tekst.
• Vraagt zich af of een tekst waar of niet waar is.
• Beoordeelt of een bron betrouwbaar is.
• Herkent of een tekst objectief of subjectief is.
• Begrijpt hoe een tekst je beïnvloedt door info op een bepaalde manier te formuleren.
• Kan de hoofdlijn uit een tekst halen en de tekst samenvatten in eigen woorden.
• Raadpleegt verschillende teksten bij het onderzoeken van een onderwerp.

Informatievaardigheden valkuilen

Hoewel informatievaardigheden bij de 21e eeuwse vaardigheden horen, is het echt niet altijd makkelijk om informatie op te zoeken. Misschien herken je het wel: je werkt aan een assignment voor je opleiding en er is zo veel over je onderwerp te vinden dat je een gevalletje information overload hebt. Hoe selecteer je nou vijf goede bronnen als er wel vijfhonderd zijn? En dan kan het ook nog zijn dat je uiteindelijk vijf bronnen kiest, maar dat die allemaal op elkaar lijken. Dan loop je het risico dat je een eenzijdig beeld krijgt van de info, terwijl een andere invalshoek juist zo waardevol kan zijn.

Hoe je er nou voor zorgt dat je niet in de valkuilen van informatievaardigheden trapt? Reflecteer na elk project op jouw research fase. Zo kom je erachter waar jij moeite mee hebt en dus waar je de volgende keer extra op moet letten.

Waarom zijn informatievaardigheden belangrijk?

Sinds de komst van het internet is er steeds meer informatie beschikbaar. Via Google, social media en sinds een paar jaar ook via AI-chatbots. Heel handig natuurlijk, maar ook lastig. Want hoe weet je nou of je geen nepnieuws op je feed hebt en of een artikel op internet wel objectief is? Informatievaardigheden helpen je om te navigeren door de eindeloze berg aan informatie die elke dag blijft groeien. Da’s niet alleen belangrijk voor op je werk, maar ook in je privéleven.

Informatievaardigheden ontwikkelen

Struggle je met informatievaardigheden? Maak je geen zorgen, want je blijft je informatievaardigheden je hele leven door ontwikkelen. Een steun in de rug nodig? Probeer deze oefeningen eens uit:

• Gerichte zoekopdrachten uitvoeren. Kies een onderwerp en schrijf een duidelijke onderzoeksvraag op. Bedenk daaruit verschillende zoektermen en gebruik die om informatie op te zoeken via Google. Welke zoekopdracht geeft de meest relevante resultaten? Waarom? Herhaal dit voor een paar andere onderwerpen. Zo word je je bewuster van het effect van zoekopdrachten.
• Bronnen beoordelen. Kies drie artikelen uit die hetzelfde onderwerp bespreken. Lees de artikelen goed door en analyseer ze daarna op betrouwbaarheid, objectiviteit en actualiteit. Wie is de schrijver? Is de informatie up-to-date? Zijn er referenties naar andere onderzoeken? Trek ten slotte een conclusie: welk artikel is het meest bruikbaar?
• Informatie samenvatten. Neem een artikel, lees ’m nauwkeurig door en vat de belangrijkste informatie in je eigen woorden samen. En nee, de samenvatting mag niet net zo lang als de tekst worden (guilty). Gebruik maximaal één alinea. Zo dwing je jezelf om je te beperken tot de hoofdlijn.
• Nepnieuws herkennen. Pak er twee nieuwsartikelen bij over hetzelfde onderwerp, waarvan eentje betrouwbaar is en de ander misleidend of nep. Nu is het tijd om zoek de verschillen te spelen. Waarin verschillen deze artikelen? Kijk bijvoorbeeld naar tone of voice, structuur en het missen van informatie. Dit helpt je om nepnieuws nog beter te herkennen.

Key takeaways

• Betekenis: informatievaardigheden zijn skills die je gebruikt om informatie op te zoeken, te beoordelen, analyseren en gebruiken.
• Voorbeeld: als je informatievaardig bent, gebruik je effectieve zoekwoorden, herken je of een tekst objectief is en raadpleeg je verschillende teksten over een onderwerp.
• Valkuil: pas op voor information overload, je loopt dan het risico dat je juist bronnen gebruikt die te veel op elkaar lijken.
• Belang: informatievaardigheden helpen je om je te navigeren door alle informatie die ons dagelijks wordt aangeboden. Het is daarom een 21e eeuwse vaardigheid.
• Ontwikkelen: train je informatievaardigheden door te oefenen met zoekopdrachten uitvoeren, bronnen beoordelen en teksten samenvatten in je eigen woorden.

Klaar om te solliciteren?