Digitale vaardigheden

Wat zijn digitale vaardigheden?

Digitale vaardigheden of ICT-vaardigheden zijn skills die je nodig hebt om goed en veilig gebruik te maken van digitale technologieën, zoals computers, smartphones, tablets en het internet. Door de digitalisering van zo’n beetje alle aspecten van het dagelijks leven (denk aan de zorg, werk, onderwijs, winkels, banken en de overheid) heb je deze vaardigheden tegenwoordig echt nodig om mee te komen in de samenleving. Voor jongeren, zoals Gen Z en Gen Alpha, is dat vaak een eitje, want die groeien ermee op. Maar voor ouderen, bijvoorbeeld voor Babyboomers, is dat soms best challenging.

Er zijn zogenaamde ‘functionele’ en ‘kritische’ digitale vaardigheden. Zie de functionele skills als ICT-basisvaardigheden. Als je die onder de knie hebt, weet je hoe je bepaalde digitale handelingen uitvoert. Denk aan het sturen van een e-mail, het invullen van een online formulier en het online opzoeken van informatie. Als je ook de kritische skills bezit, heb je de digitale wereld goed in de gaten. Je weet dan bijvoorbeeld hoe je online informatie interpreteert, hoe je oplichting en nepnieuws herkent en je begrijpt hoe het eraan toegaat op socialmediaplatforms. Dit wordt ook wel digitaal bewustzijn genoemd. Om goed mee te kunnen doen in de digitale samenleving heb je zowel functionele als kritische digitale vaardigheden nodig.

Vergelijkbare competenties

We zeiden het al: zonder digitale vaardigheden ben je tegenwoordig nergens. Deze competentie wordt daarom gezien als een 21e eeuwse vaardigheid. Dat zijn skills die je nodig hebt om mee te komen in onze moderne samenleving. Het SLO, de organisatie die deze verzameling aan vaardigheden bedacht, splitste de digitale vaardigheden op in ICT-basisvaardigheden en mediawijsheid. ICT-basisvaardigheden zijn te vergelijken met de functionele digitale vaardigheden. Zie het als basisskills op het gebied van hard- en software. Mediawijsheid heeft veel weg van digitaal bewustzijn en draait om kritisch nadenken over en omgaan met media. Maar waar mediawijsheid zich hier volledig op focust, is het binnen digitale vaardigheden slechts een onderdeel.

Er hoort nog een andere competentie bij de 21e eeuwse vaardigheden die te maken heeft met media, informatie en de digitale samenleving: computational thinking. Dat houdt in dat je digitale tools praktisch en creatief inzet om een probleem op te lossen. Om dat te kunnen heb je zeker sterke digitale vaardigheden nodig.

Digitale vaardigheden voorbeelden

Je hebt inmiddels waarschijnlijk wel in de gaten dat digitale vaardigheden een heel breed begrip is waar veel onder valt. Benieuwd wat zoal of wil je checken hoe het zit met jouw digital skills? Dan komt onze lijst met digitale vaardigheden voorbeelden als geroepen. Daarin komt van alles voorbij, van de meest basic skills tot vaardigheden waar je meer voor in je mars moet hebben. En eh, zoals dat gaat bij lijstjes met voorbeelden, ze zijn nooit compleet.

• Een computer, laptop, smartphone of tablet aan en uit kunnen zetten en bedienen.
• Basiskennis van besturingssystemen (Windows, macOS, Android, iOS).
• Een webbrowser gebruiken en websites bezoeken.
• Bestanden en mappen aanmaken, kopiëren, verplaatsen en verwijderen.
• Documenten maken, bewerken en opmaken (bijvoorbeeld in Word of Google Docs).
• E-mails versturen, ontvangen, beantwoorden en organiseren.
• Effectief zoeken naar informatie op internet.
• Social media gebruiken om contact te houden met anderen.
• Betrouwbare bronnen vinden en onderscheiden van onbetrouwbare bronnen.
• Informatie beoordelen op juistheid, relevantie en objectiviteit.
• Plagiaat vermijden en op de juiste manier verwijzen naar bronnen.
• Een presentatie maken en geven met behulp van software (zoals PowerPoint).
• Content creëren en delen op sociale media of blogs.
• Basiskennis van beeld- en videobewerking.
• Sterke wachtwoorden gebruiken en regelmatig wijzigen.
• Online fraude herkennen en vermijden.
• Software en besturingssystemen up-to-date houden.
• Bewust omgaan met het delen van persoonlijke informatie online.
• Basiskennis van encryptie en gegevensbescherming.
• Basiskennis van probleemoplossing bij computer- en internetproblemen.
• Prompts schrijven voor AI-chatbots als ChatGPT.

Digitale vaardigheden valkuilen

Zonder digitale vaardigheden kom je niet ver in de moderne wereld, maar voorkom dat je altijd maar aan een schermpje zit vastgeplakt. Als je veel tijd online doorbrengt en weinig face-to-facecontact hebt, gaat dat bijvoorbeeld ten koste van je sociale skills. En een overload aan (des)informatie zorgt ook niet bepaald voor rust in je leven. Da’s niet zo fijn voor je mental health. Zet je digital skills dus bewust in en besteed ook genoeg tijd aan offline activiteiten. Af en toe wat minder schermtijd is echt zo gek nog niet.

Waarom zijn digitale vaardigheden belangrijk?

Of je nou iets moet regelen bij de bank, informatie zoekt of nieuwe schoenen wilt bestellen, zonder digitale vaardigheden wordt het lastig. In het dagelijks leven heb je dus echt ICT-basisvaardigheden nodig. Dat geldt trouwens ook voor je werk, want in veel (kantoor)functies werk je online (samen). Zelfs op de basisschool worden veel lessen tegenwoordig digitaal gegeven. Ben jij niet opgegroeid met een digibord? Geen paniek, je hoeft echt geen IT-expert te zijn om te overleven. Met wat basisvaardigheden kom je een heel eind. Maar hoe beter je digital skills zijn, hoe beter dat is voor onder meer je communicatie, productiviteit, creativiteit en oplossingsgerichtheid.

Digitale vaardigheden ontwikkelen

Wil je digitaal wat handiger worden? Of je nou wilt leren hoe je makkelijk een afbeelding in de juiste map plaatst of de ambitie hebt om een echte tech-goeroe te worden, iedereen kan digitale vaardigheden ontwikkelen. Wij verklappen hoe.

• Volg een cursus of training. Er zijn ontzettend veel (gratis) bronnen te vinden die je helpen om je digitale vaardigheden op te krikken. En dat over de meest uiteenlopende onderwerpen en op alle niveaus. Voor de echte beginner (misschien iets voor je oma?) is het digi-uurtje bij de lokale bieb bijvoorbeeld interessant, terwijl jij misschien meer hebt aan een handige tutorial over dat ene onderwerp waar je over struikelt.
• Schakel hulp in van een expert. Maakt je collega de ene na de andere mooie grafiek in Google Sheets terwijl jij daar altijd mee zit te hannesen? Vraag dan eens om hulp. Kijk mee met de expert en vraag meteen om de handigste tips en tricks. Geen expert in de buurt? Stel je vraag dan eens op een online forum (zo digitaal vaardig ben je vast wel, toch? ;)). Op fora als Stack Overflow en Reddit zitten genoeg knappe koppen die jouw kunnen helpen met je digitale vraagstukken.
• Experimenteer. Je wordt digitaal pas écht handig door gewoon te doen. Wees dus niet bang om nieuwe apps en programma’s uit te proberen en zelf te ontdekken wat je ermee kunt.

Digitale vaardigheden op je cv

Technologische kennis wordt steeds belangrijker op de werkvloer, dus het is niet gek als je je digitale vaardigheden op je cv wilt zetten. Maar wees wel selectief in welke je vermeldt. Het is vrij obvious dat je weet hoe je je mail checkt en bijna iedereen heeft weleens met Word gewerkt. Werkgevers hebben dus niet veel aan die informatie. Zet daarom alleen digitale vaardigheden op je cv waarmee je je onderscheidt en die relevant zijn voor de job. Maak als software developer bijvoorbeeld duidelijk met welke programmeertalen je ervaring hebt. En als data-analyse een belangrijk onderdeel is van de baan, knal je natuurlijk de data-analyse tools waarmee je eerder hebt gewerkt op je cv.

Waar je je digitale vaardigheden op je cv zet? Onder het kopje ‘vaardigheden’ is een logische plek. Als je vindt dat je digital skills een bijzondere plek en veel aandacht verdienen, kun je ze ook een aparte sectie geven. Vermeld achter de skill je niveau (‘basiskennis’, ‘gevorderd’, ‘expert’) en eventuele certificaten of cursussen die je hebt gevolgd.

En eh, nu we het toch over digitale vaardigheden hebben: maak je cv eens met behulp van AI. Zo breng je je skills in de praktijk en ziet je curriculum vitae er zonder al te veel moeite gelikt uit.

Key takeaways

• Betekenis: digitale vaardigheden zijn alle kennis en skills die je nodig hebt om goed en veilig met digitale technologieën om te gaan.
• Voorbeeld: van een computer opstarten en surfen op internet tot online fraude herkennen en software updaten, het hoort allemaal bij digitale vaardigheden.
• Valkuil: pas op dat je je niet volledig verliest in de online wereld. Af en toe lekker offline bezig zijn is ook belangrijk, bijvoorbeeld voor je sociale skills en mentale gezondheid.
• Belang: zonder digitale vaardigheden kom je tegenwoordig niet meer mee in het dagelijks leven en op je werk. Goede digital skills maken je productiever en probleemoplossend.
• Ontwikkelen: je kunt je digitale vaardigheden ontwikkelen met een cursus, door hulp te vragen aan experts en door zelf te experimenteren.

Klaar om te solliciteren?