Autocratisch leiderschap

Wat is autocratisch leiderschap?

Autocratisch leiderschap (ook wel autoritair leiderschap) is een leiderschapsstijl waarbij de focus ligt op het zo goed mogelijk uitvoeren van taken. De organisatie staat op de eerste plaats, daarna pas komen de medewerkers. Er is een sterke hiërarchie: de manager neemt alle beslissingen, verdeelt de taken en controleert dat alles gaat volgens het (door het management gemaakte) plan verloopt. Medewerkers hebben geen inspraak en er is weinig aandacht voor hun ontwikkeling.

Klinkt ouderwets, vind je niet? Inderdaad, in Nederland is de autoritaire leiderschapsstijl al sinds de jaren 70 niet meer zo populair. In die tijd begon HR te groeien als vak en kwam er steeds meer aandacht voor de motivatie en de ontwikkeling van medewerkers. Daar past het autocratisch leiderschap niet heel goed bij.

Autoritair leiderschap voorbeelden

Toch zijn er nog wel bedrijven of teams waarin een autocratische leider aan het hoofd staat. Hoe herken je autocratisch leiderschap dan? Nou, zo bijvoorbeeld:

• Perfectionistisch en resultaatgericht.
• Gefocust op de doelstelling van het bedrijf, niet op de ontwikkeling van medewerkers.
• Controleert op de uitvoer van taken en kwaliteit van geleverd werk.
• Delegeert de taken en geeft uitleg over hoe die gedaan moeten worden.
• Neemt alle beslissingen vlot en op basis van eigen expertise, medewerkers geven geen input.
• Is verantwoordelijk voor alle resultaten.
• Communiceert duidelijk en to the point, op een top-down manier, met weinig discussie.
• Geeft duidelijke richtlijnen en verwachtingen aan medewerkers. Daarbij is minder ruimte voor creativiteit en nieuwe ideeën.
• Gebruikt beloningen en sancties om medewerkers te motiveren (zoals bij transactioneel leiderschap).

Autoritair leiderschap voordelen

Autocratisch leiderschap komt in deze tijd niet veel meer voor, maar de leiderschapsstijl was er niet voor niks. De voordelen? Autoritair leiderschap is effectief als je snel knopen moet doorhakken. Bijvoorbeeld in stressvolle situaties in de zorg. Dat komt omdat er nauwelijks overlegd wordt en één persoon de beslissing neemt op basis van ervaring en expertise. Een ander voordeel van autoritair leidinggeven is de duidelijkheid. De richtlijnen en instructies zijn helder en to the point, waardoor er minder verwarring is en de taken efficiënt kunnen worden gedaan. Vooral bij onervaren teams kan dat handig zijn.

Autoritair leiderschap nadelen

De flipside van autocratisch leiderschap is dat er geen ruimte is voor nieuwe ideeën die misschien wel beter werken. En hoewel autoritair leiderschap goed lijkt te werken in crisistijden, kan dit ook juist voor meer stress zorgen, omdat er zo weinig oog voor de medewerkers is. Dat laatste leidt ook al snel tot ontevreden teamleden, een gebrek aan motivatie en een lagere productiviteit. Want wie wil er nog werken voor een bedrijf dat geen aandacht besteedt aan het welzijn van de medewerkers? O, en dan is er nog een issue: medewerkers kunnen niet zelfstandig werken als de leider alle beslissingen neemt. Best lastig als die een keer afwezig is.

Key takeaways

• Betekenis: autocratisch leiderschap is een leiderschapsstijl waarbij de nadruk ligt op het zo goed mogelijk uitvoeren van taken. De manager verdeelt en controleert de taken.
• Voorbeelden: een autocratische leider is gefocust op de doelen van het bedrijf, niet op de medewerkers. Zo’n leider neemt zelf beslissingen en draagt de verantwoordelijkheid.
• Voordelen: autocratisch leiderschap is effectief als er snel knopen moeten worden doorgehakt en het schept duidelijkheid bij onervaren teams.
• Nadelen: autocratisch leiderschap heeft geen ruimte voor nieuwe ideeën en heeft weinig oog voor medewerkers. Daardoor is er sneller werkstress en een gebrek aan motivatie.

Klaar om te solliciteren?