Non-verbale communicatie

Wat is non-verbale communicatie?

Let’s take a step back: wat is non-verbaal eigenlijk en wat betekent non-verbale communicatie? Met non-verbaal bedoelen we alle vormen van communicatie waarbij geen taal wordt gebruikt. Geen gesproken woorden, en ook geen gebarentaal. Het is dus communicatie waarbij nog steeds een boodschap wordt overgebracht van persoon A naar persoon B, maar zonder iets te zeggen.

Vaak gaat non-verbale communicatie wel samen met gesproken communicatie. En dat is waar het lastig wordt. Want soms clasht wat iemand zegt met zijn non-verbale communicatie. En wat is dan de echte boodschap? Daarom is het zo belangrijk om non-verbale signalen te kunnen lezen en daarna om verduidelijking te vragen. Alleen dan weet je zeker dat je de juiste boodschap hebt begrepen of overgebracht.

Verschil verbaal en non-verbaal

Non-verbale communicatie is dus communicatie zonder gesproken of uitgebeelde woorden. Best logisch wat verbale communicatie dan is: communicatie mét gesproken woorden. Verbale communicatie is dus wat je letterlijk zegt, terwijl non-verbale communicatie de signalen zijn die je niet uitspreekt. Zoals lichaamstaal, gezichtsuitdrukking en intonatie. Als communicatie duidelijk en direct is, ondersteunen verbale en non-verbale communicatie elkaar. Is communicatie vaag en onduidelijk, dan is er vaak een clash tussen de verbale communicatie en de non-verbale signalen.

Vormen van non-verbale communicatie

Er valt meer onder non-verbale communicatie dan je misschien denkt, van een nerveus lachje tot een handgebaar en een verandering in toonhoogte van je stem. Concrete voorbeelden van non-verbale communicatie geven we je verderop, maar welke vormen van non-verbale communicatie bestaan er dan allemaal?

• Gezichtsuitdrukkingen, oftewel mimiek. Hiervan kun je emoties aflezen.
• Lichaamshouding en bewegingen die je maakt. Denk aan hangen op een stoel of juist rechtop zitten. Of veel bewegen met je voeten.
• Handgebaren die je maakt.
• Oogcontact of juist het gebrek eraan.
• Aanrakingen met je gesprekspartner.
• Persoonlijke ruimte (proxemics) ten opzichte van je gesprekspartner.
• Paralinguale communicatie, oftewel de intonatie van je stem, snelheid van spreken en toon die je gebruikt.

Non-verbale communicatie voorbeelden

Non-verbale communicatie is soms lastig te lezen, daarom is het belangrijk dat jouw lichaamstaal je verbale communicatie ondersteunt. Maar wanneer is dat nou het geval? Dit zijn voorbeelden van sterke non-verbale communicatie:

• Anderen laten uitpraten.
• Open lichaamshouding: handpalmen open richting je gesprekspartner draaien.
• Af en toe knikken en bevestigende geluiden maken als de ander praat.
• Armen langs je lichaam laten hangen zodat je niet aan dingen friemelt.
• Lichaam richting je gesprekspartner gedraaid.
• Alleen als je het meent (glim)lachen.
• Je gesprekspartner losjes aankijken, niet wegkijken.
• Je hand onder je kin houden, niet voor je mond.
• Op een verstaanbare toon en volgbaar tempo praten.
• Handgebaren gebruiken om nadruk te leggen op belangrijke punten.

Waarom is non-verbale communicatie belangrijk?

Non-verbale communicatie ondersteunt je verhaal als je een gesprek met iemand voert. Zo laat een knikje met je hoofd zien dat je de ander begrijpt. En maak je met oogcontact duidelijk dat je volle aandacht voor je gesprekspartner hebt. Da’s goed voor de communicatie en samenwerking met je collega’s.

Daarnaast helpt non-verbale communicatie je om assertiever te zijn, beter te presenteren en leiderschap skills te kweken. Want tja, je komt nou eenmaal een stuk zelfverzekerder over als je je handen losjes langs je lichaam laat hangen in plaats van dat je aan je mouwen of haar friemelt. Non-verbale communicatie is dus essentieel voor alle communicatieve skills én helpt je om steviger in je schoenen te staan. En dan hebben we het niet alleen maar over werk, maar ook over je privéleven.

Non-verbale communicatie verbeteren

We get it: je moet een ander aankijken als je tegen ’m praat en niet zoveel met je benen wiebelen. Maar da’s makkelijker gezegd dan gedaan. Zeker als je bepaalde tics hebt of het gewoon lastig vindt iemand in de ogen te kijken. No worries, je kunt je non-verbale communicatie echt wel verbeteren. Check deze tips maar:

• Word je bewust van je non-verbale signalen. Het lastige van non-verbale communicatie is dat je vaak niet doorhebt wat je doet. Vraag daarom je manager of een collega eens om jou te observeren tijdens een meeting of wanneer je presenteert. Laat diegene al jouw non-verbale signalen opschrijven en herhaal dit tijdens een paar andere meetings. Misschien zeg je wel heel vaak “uhm” of heb je de neiging met een pen te friemelen, bijvoorbeeld.
• Bepaal het doel van je gesprek. Wil je jouw manager overtuigen van je idee? Dan wil je zelfverzekerd overkomen en bijvoorbeeld op het juiste moment handgebaren gebruiken om je verhaal te ondersteunen. Wil je juist steun bieden aan een collega die een moeilijke tijd achter de rug heeft? Dan kijk je diegene open aan en leg je rustig een hand op de schouder. Zo laat je zien dat je de volle aandacht erbij hebt en er voor iemand wilt zijn. Weet je dus het doel van je gesprek, dan weet je welke non-verbale signalen je moet inzetten.
• Leer non-verbale signalen herkennen. Je eigen non-verbale gedrag in de gaten houden is één, maar je wilt ook je gesprekspartner kunnen lezen. Let dus goed op de lichaamstaal. Roept die vragen in je op? Stel ze dan meteen. Kijkt iemand bijvoorbeeld veel uit het raam? Benoem dit dan en leg uit welk effect dit op jou heeft. (“Je kijkt veel uit het raam tijdens deze meeting. Daarvan krijg ik het gevoel dat je je aandacht er moeilijk bij kunt houden. Klopt dat?”) Zo blijft jullie gesprek zo open en direct mogelijk.
• Let op de lichaamstaal van anderen. Vind je dat iemand heel zelfverzekerd en duidelijk presenteert? Let dan op de non-verbale signalen die de spreker gebruikt en oefen er zelf eens mee. Kijk bijvoorbeeld naar de lichaamshouding, hoeveel pauzes er vallen tijdens het spreken en hoe snel en op welke toon de spreker praat.

Key takeaways

• Betekenis: non-verbale communicatie of lichaamstaal is alle communicatie zonder gesproken taal (of gebarentaal) die een boodschap overbrengt.
• Vormen: onder non-verbale communicatie valt onder andere gezichtuitdrukking, lichaamshouding, handgebaren, oogcontact, en paralinguale communicatie.
• Voorbeelden: je herkent sterke non-verbale communicatie aan af en toe knikken als een ander praat en handgebaren gebruiken om belangrijke punten te benadrukken.
• Belang: non-verbale communicatie ondersteunt je verbale communicatie en helpt je om zelfverzekerd over te komen.
• Verbeteren: verbeter je non-verbale communicatie door je bewust te worden van je eigen signalen, het doel van je gesprek te bepalen en non-verbale signalen te leren herkennen.

Klaar om te solliciteren?