Rollen van Belbin

Het model van Belbin

Het model van Belbin is opgezet door de Britse wetenschapper Dr. Meredith Belbin, die jarenlang empirisch onderzoek deed naar de groepsdynamiek en successen in bedrijven. Op basis daarvan stelde hij de rollen van Belbin vast. Dit zijn groepsrollen die je vaak tegenkomt op de werkvloer, met ieder hun sterke en zwakke punten die elkaar in evenwicht houden en aanvullen. Je kunt dit teamrollen model gebruiken om je team te analyseren en aan de hand daarvan de samenwerking een boost te geven.

Wat zijn de 9 teamrollen van Belbin?

De rollen van Belbin vallen binnen drie overlappende categorieën: actiegericht, denkgericht en mensgericht. Per categorie onderscheidt Belbin drie groepsrollen. Komen ze:

Actiegerichte teamrollen

Best logisch: deze groepsrollen gaan snel over op actie en krijgen veel energie van resultaten. Ze maken hun taken af, halen makkelijk deadlines en houden van een uitdaging.

• De bedrijfsman is extravert, werkt gestructureerd en gaat makkelijk om met druk en uitdagingen. Vaak werken deze teamleden in leidinggevende functies.
• De vormer werkt hard om taken te volbrengen en zet graag plannen om in daden. Dit doet ie op een systematische en praktische manier.
• De zorgdrager is een echte controleur. Deze teamrol heeft oog voor detail en hecht waarde aan kwaliteit. Ook kan ie goed risico’s inschatten.

Denkgerichte teamrollen

Raad eens? Deze rollen van Belbin zijn van de nieuwe ideeën en het kritisch nadenken. Vaak hebben ze gespecialiseerde kennis en vaardigheden en komen ze regelmatig met nieuwe perspectieven.

• De monitor analyseert en evalueert nieuwe ideeën nauwkeurig. Bewijsmateriaal leveren? Dat regelt deze teamrol wel.
• De plant komt met originele probleemoplossende ideeën. Vaak is deze rol wat introvert en werkt liever zelfstandig aan ideeën die het team verder helpen.
• De specialist weet alle ins en outs over diens vakgebied en is daar trots op. De kennis en deskundigheid van deze rol ondersteunt het team.

Mensgerichte teamrollen

Met deze Belbin teamrollen is de holy trinity van teamwork compleet. Want zonder mensen heb je natuurlijk geen team. Deze rollen zijn goede luisteraars en halen energie uit het ondersteunen en samenbrengen van de andere teamleden.

• De brononderzoeker is een echte netwerker, die overal contacten vandaan trekt om goede resultaten voor het team te bereiken. Deze rol is een goede onderhandelaar en een ware extravert.
• De groepswerker is sterk gericht op samenwerking en brengt iedereen samen. Reken maar op deze rol om de teamspirit hoog te houden en collega’s te helpen met het overwinnen van hun verschillen.
• De voorzitter heeft een sterk inzicht in de teamdoelen én in ieder z’n skills. Daarom kan diegene goed delegeren en iedereen samen leiden naar het gezamenlijke doel.

Overzicht Belbin teamrollen

Nu nog alle 9 teamrollen van Belbin (yep, je hebt nu wel door dat die anders zijn dan de RASCI rollen) nog even op een rijtje met de bijbehorende sterke en zwakke punten:

Hoe gebruik je de groepsrollen van Belbin?

De rollen van Belbin geven je niet alleen inzicht in de sterke en zwakke punten van je teamleden. Het geeft je ook de kans om de productiviteit en samenwerking binnen je bedrijf te boosten en dus betere resultaten neer te zetten. How? Lees maar mee.

Stap 1: Analyseer je team

Met de rollen van Belbin kun je een teamscan uitvoeren en dus jouw team analyseren. Online vind je verschillende gratis testen, maar je kunt ook via Belbin NL een officiële teamanalyse laten maken. En eh, zelf je handen uit de mouwen steken is ook geen gek idee. Schrijf bijvoorbeeld alle Belbin rollen duidelijk uit en bepaal aan de hand van 360 graden feedback welke rol bij welk teamlid past. Of haak je HR-afdeling aan en laat hen een toffe test ontwikkelen geïnspireerd op de Belbin teamrollen.

Stap 2: Deel de resultaten met je team

Zodra je weet welke rol(len) van Belbin bij ieder teamlid past, gooi je alle resultaten in de groep. Iedereen moet ten slotte de sterke en zwakke punten van elkaar kennen, zodat ze daarop kunnen inspelen. Plan dus een meeting waarin je het model van Belbin goed uitlegt en de teamrollen van iedereen bekend maakt. Heel belangrijk: geef de ruimte voor de input van teamleden. Grote kans namelijk dat Thomas zich niet 100% een specialist voelt, maar ook affiniteit heeft met de zorgdrager. Of dat Sarah zich totaal niet kan vinden in de rol voorzitter, maar daar wel het hoogst op scoorde. Ga hierover open in gesprek om een zo duidelijk mogelijk beeld te krijgen van jouw team.

Stap 3: Implementeer de teamrollen in de way of working

The next step is om de teamrollen te verweven in de dagelijkse manier van werken. Je geeft bijvoorbeeld eerder een zorgdrager de taak om de puntjes op de i te zetten voor je een project launcht. En de specialist vraag je om een training te geven in een expertisegebied. Spoor je teamleden ook aan om naar elkaar toe te gaan voor hulp en feedback. Zo kan een bedrijfsman een groepswerker bijvoorbeeld goed leren knopen doorhakken.

Stap 4: Verweef de Belbin rollen in het recruitmentproces

In het meest ideale team heb je volgens Belbin zoveel mogelijk verschillende rollen in een team bij elkaar, zodat iedereen elkaar kan aanvullen. Maar eh, grote kans dat je één of twee rollen mist in je team. Zou het dan niet mooi zijn als een nieuwe medewerker zo’n missende rol opvult? Verweef daarom de rollen van Belbin in de werving en selectie. Neem bijvoorbeeld een assessment af bij kandidaten waarmee zij ontdekken welke teamrol ze vervullen volgens het model van Belbin. Zo kun je de voorkeur geven aan kandidaten die zo’n missende rol vervullen.

Stap 5: Maak de rollen van Belbin onderdeel van de onboarding

Lijkt het je niks om de teamrollen al met een assessment te onderzoeken? Je kunt de rollen van Belbin ook aan de onboarding toevoegen. Dan focus je niet per se op het invullen van de missende rollen in je team. In plaats daarvan formuleer je de teamrol van je nieuwe medewerker zodat iedereen meteen een beeld heeft van de sterke en zwakke punten. Dat brengt je weer terug bij stap 3.

Key takeaways

• Het model van Belbin beschrijft 9 groepsrollen die je vaak tegenkomt op de werkvloer.
• De 9 teamrollen zijn: bedrijfsman, brononderzoeker, plant, monitor, vormer, voorzitter, zorgdrager, groepswerker en specialist.
• Als je jouw team analyseert aan de hand van de rollen van Belbin, ontdek je de sterke en zwakke punten van je teamleden.
• Na zo’n analyse kun je de onderlinge samenwerking verbeteren, want teamleden kunnen beter op elkaar inspelen.
• Verweef de Belbin rollen eventueel in het recruitmentproces om je team aan te vullen met missende teamrollen.