Didactische vaardigheden

Didactische vaardigheden betekenis

Wat zijn didactische vaardigheden? Simpel: dit zijn de skills die je nodig hebt om anderen iets te leren. Onbewust leer je zo nu en dan al nieuwe dingen van anderen en jouw kennis geef je vervolgens weer door. De ene dag leer je hoe je een fietsband repareert, de andere dag vertel je iemand hoe je pasta kookt. Beroepen die veel te maken krijgen met didactische werkvormen, zijn docenten. Zij gebruiken pedagogische vaardigheden om leerlingen leerstof te laten begrijpen. In banen zoals trainer, coach of instructeur gebruik je juist vakdidactische vaardigheden, want je leert vakkennis aan anderen.

Voorbeelden van didactische vaardigheden

Bij didactisch handelen gaat het dus om hoe je jouw kennis deelt met een ander, maar welke soorten skills komen daarbij kijken? Dit zijn een aantal voorbeelden van didactische vaardigheden:

• Theorie en praktijk duidelijk uitleggen.
• Afwisselende leerstijlen gebruiken, bijvoorbeeld met afbeeldingen en geluidsfragmenten.
• Anderen inspireren en enthousiasmeren.
• Constructieve feedback geven aan anderen.
• Vragen stellen om de lesstof interactief te maken.
• Goed kunnen omgaan met weerstand.
• Laten zien hoe je een bepaalde taak of vaardigheid uitvoert.

Didactische vaardigheden valkuilen

Niet iedereen is een didactisch natuurtalent. Er zijn een aantal valkuilen waarop je moet letten. Namelijk, wat vaak gebeurt, is dat je te veel info in een keer wilt uitleggen. Je blijft dan te lang hangen bij details, waardoor je kostbare tijd verliest. De enige vraag die blijft hangen is: ‘Wat is er nou eigenlijk uitgelegd?’. Tip van ons: slow down met al die info. Bedenk van tevoren wat je wilt vertellen en schrijf eventueel belangrijke kernpunten op. Zo voorkom je dat je van de hak op de tak springt en belangrijke info vergeet.

Een andere valkuil die die vaak bij didactische principes komt kijken, is haasten. Je wilt dan rap door je lesstof heen, maar dat is natuurlijk nergens voor nodig. Probeer ook af en toe de touwtjes uit handen te geven. Niet alles hoeft perfect te gaan (in lesgeven), dus stel vooral niet té hoge eisen aan jezelf. Met een simpele uitleg weet de ander echt wel wat je wilt vertellen. Zo niet? Schakel dan de hulp van ChatGPT in om je verhaal concreet te maken.

Waarom zijn didactische vaardigheden belangrijk?

Zeker voor beroepen waarbij uitleg geven een onderdeel is van je takenpakket, zijn didactische vaardigheden belangrijk. Denk maar eens aan leerkrachten en docenten. Op de basisschool leerde je lezen en schrijven en op de middelbare school gebruikte je deze skills om te leren over biologie en de maatschappij. Stel dat jouw docenten dat nou helemaal niet konden uitleggen. Dan was je behoorlijk de pineut en waarschijnlijk nu nog steeds bezig met het alfabet onder de knie krijgen. Best belangrijk dus, die didactische vaardigheden.

Didactische vaardigheden ontwikkelen

Didactische vaardigheden komen niet zomaar uit de lucht vallen. Nou ja, deels wel. Vaak weten we van nature al hoe we onze kennis delen met anderen, maar dat betekent niet dat iedereen zomaar voor de klas kan staan. Gelukkig kun je didactische kwaliteiten ontwikkelen. Hoe? Train ze met onze tips:

• Stel je leerdoelen vast. Schrijf voor jezelf op waarom je didactische vaardigheden nodig hebt en bepaal welke stappen je wilt ondernemen om deze skills te ontwikkelen. Een handige tool om hiervoor te gebruiken is de SMART-methode. Daarmee maak je je doelen Specifiek, Meetbaar, Acceptabel, Realistisch en Tijdsgebonden.
• Volg trainingen en cursussen. Als je 'didactische vaardigheden cursus' in Google tikt, vind je allerlei opleidingsmogelijkheden. Tijdens deze cursussen leer je binnen een paar maanden wat goed onderwijs betekent en ontdek je in no time jouw stijl van lesgeven. Ook handig: gebruik zo'n training voor didactische vaardigheden als je bijvoorbeeld zelf een cursus gaat geven of plant om als zij-instromer in het onderwijs te werken.
• Geef en vraag feedback. Feedback is een van de belangrijkste leermomenten in je carrière of persoonlijke leven. Je merkt misschien zelf niet hoe het met je didactische vaardigheden zit, maar leerlingen of andere mensen in je omgeving kunnen daar wel wat over zeggen. En dit gaat natuurlijk twee kanten op, want jij ziet bij anderen weer hun valkuilen en pluspunten. Met feedback word je bewust van je tips en tops en bepaal je welke dingen je anders moet aanpakken. Leren van feedback, zodat je beter kunt lesgeven aan een ander? De cirkel is compleet.

Didactische vaardigheden aantonen

Als je solliciteert op een baan waarbij je didactische skills nodig hebt, wil je natuurlijk laten zien dat jij die in huis hebt. Dus hoe maak je duidelijk dat jij de vakdidactische vaardigheden onder de knie hebt? Easy: gebruik de STAR-methode om tijdens je sollicitatiegesprek uit te leggen hoe jij jouw didactische kwaliteiten al eerder hebt toegepast in de praktijk. Zo, bijvoorbeeld:

Didactische skills aantonen: voorbeeld 1

‘Tijdens mijn vorige functie als coach gaf ik regelmatig trainingen aan nieuwe werknemers. Ik merkte dat sommigen moeite hadden om de stof te begrijpen, dus ik paste mijn lesstijl aan. In plaats van alles te vertellen, liet ik hen zelf oefeningen doen en stelde ik hen vragen, zodat ze actief mee konden denken. Dit zorgde ervoor dat de training interactiever werd en dat de deelnemers sneller vooruitgang boekten.’

Didactische skills aantonen: voorbeeld 2

‘Als leerkracht op een basisschool was ik verantwoordelijk voor het inwerken van een stagiair onderwijsassistent. Ik begon met het uitleggen van de basisprincipes van lesgeven, zoals het begeleiden van kleine groepjes leerlingen en het ondersteunen van leerlingen met extra hulpvragen. Om ervoor te zorgen dat de stagiair zich comfortabel voelde, gaf ik regelmatig demonstraties van lesactiviteiten en liet ik hem daarna zelf hiermee oefenen. Ik gaf hem duidelijke, constructieve feedback. Zo wist hij wat goed ging en waar hij nog aan kon werken. Door deze aanpak kreeg hij snel meer zelfvertrouwen en groeide hij snel in zijn rol.’

Key takeaways

• Betekenis: didactische vaardigheden zijn de skills die je nodig hebt om anderen iets te leren.
• Voorbeeld: verschillende leerstijlen gebruiken en constructieve feedback geven.
• Valkuil: pas op dat je niet te veel informatie in een keer geeft.
• Belang: je hebt didactische kennis en vaardigheden nodig om jouw kennis duidelijk over te brengen aan een ander.
• Ontwikkelen: werk aan je didactische vaardigheden door leerdoelen te stellen, trainingen te volgen en feedback te geven en ontvangen.

Klaar om te solliciteren?