Loonkloof en loondiscriminatie

Wat is een loonkloof?

Even een stapje terug, want een loonkloof klinkt heftig, maar wat betekent ‘loonkloof’ nou precies? We bedoelen hiermee loonverschillen die niet te verklaren zijn. Oftewel, als twee collega’s die precies hetzelfde werk doen en dezelfde opleidingsachtergrond en werkervaring hebben een ander salaris krijgen. De bekendste vorm van loonongelijkheid is een loonkloof tussen een man en vrouw, oftewel de gender pay gap. Hoe groot is de loonkloof tussen deze twee genders? Ongeveer 13%. Organisatie WOMEN Inc. houdt het laatste nieuws over de loonkloof tussen mannen en vrouwen goed in de gaten, dus daar vind je de meest actuele cijfers.

Oorzaken loonkloof man en vrouw

Een loonkloof is dus een loonverschil dat niet te verklaren is. Hoe zit het dan met verschillen die wel te verklaren zijn? Denk hierbij aan verschillen in arbeidsduur (parttime vs. fulltime werk), werkervaring, vooropleiding en leeftijd. Omdat vrouwen vaker parttime werken dan mannen, is er bijvoorbeeld vaker een loonverschil tussen een man en vrouw. Een deel van deze loonverschillen tussen mannen en vrouwen zijn niet te verklaren: dan is de oorzaak dus loondiscriminatie. En da’s een probleem, want het recht op gelijk loon is onderdeel van de mensenrechten. En eh, gediscrimineerd worden gaat natuurlijk ook tegen de mensenrechten in.

Even op een rijtje:

Andere vormen van loondiscriminatie

Hoewel de loonkloof tussen mannen en vrouwen de bekendste vorm van loondiscriminatie is, is het niet de enige. Vaak spelen andere identiteitskenmerken ook een rol. Zo is de loonkloof tussen een man met Nederlandse achtergrond en een vrouw met Turkse achtergrond nog veel groter. Ook onder andere lesbische vrouwen en oudere vrouwen ervaren een nog groter loonverschil met mannen. En dan hebben we het nog niet over transgender mannen of vrouwen, non-binaire personen en medewerkers met andere genderidentiteiten; ook zij hebben vaak te maken met een loonkloof. De loonongelijkheid tussen man en vrouw is dus niet het enige probleem.

Gevolgen loonkloof

Tja, de loonkloof op zich is al geen beste situatie, maar het brengt nog meer nare gevolgen met zich mee. Is er sprake van loonongelijkheid binnen jouw bedrijf? Dan kan dit leiden tot verdeeldheid op de werkvloer, en dus een negatieve werksfeer. Ook burn-outs en andere gezondheidsklachten bij medewerkers die minder verdienen dan hun collega’s komen vaak voor. Reden genoeg dus om dat loonverschil flink aan te pakken.

Maatregelen tegen de loonkloof vanuit de EU

De loonkloof is niet alleen maar een probleem in Nederland, maar ook in de rest van Europa. Vandaar dat de EU een aantal wetten heeft om loonongelijkheid tussen mannen en vrouwen tegen te gaan. Wat dit betekent? Dat jij als werkgever verplicht bent om inzicht te geven in de loonkloof. Concreet gelden de volgende regels:

• Bedrijven met meer dan 100 werknemers moeten eens in de zoveel tijd rapporteren over de loonkloof binnen de organisatie. Dat moet jaarlijks of elke drie jaar, afhankelijk van de grootte van je bedrijf.
• Is het loonverschil groter dan 5 procent? Dan moet je een analyse maken van de oorzaken van loonkloof tussen man en vrouw in jouw bedrijf.
• Blijkt dat er sprake is geweest van loondiscriminatie? Dan moet je alle slachtoffers compenseren met al het loon dat zij zijn misgelopen.
• Tijdens het sollicitatieproces moet je transparant zijn over het te verwachten en salaris en mag je niet vragen naar het laatst verdiende salaris.

Loonongelijkheid tegengaan als werkgever

Makkelijker gezegd dan gedaan, want hoe pak je die loonkloof nou bij de roots aan? Een deel ligt dus bij de EU, maar als kleinere werkgever zonder wettelijke verplichten kun je ook je steentje bijdragen. Heb jij ooit de salarissen van je medewerkers flink onder de loep genomen? Het schijnt dat veel werkgevers geen duidelijk beeld hebben van loonverschillen op de werkvloer. En da’s een van de grootste oorzaken van een loonkloof. Knowing is half the battle, dus.

Start een onderzoek naar de salarissen binnen jouw organisatie en werp hier een kritisch oog op. Niet even snel checken, dus, maar leg de loonstroken van collega’s binnen dezelfde functies echt naast elkaar. Stel jezelf daarna de volgende vragen:

• Zijn er loonverschillen?
• Zijn deze verschillen op een logische en eerlijke manier te verklaren?
• Is er sprake van loondiscriminatie?
• Zo ja, hoe ga je dit loonverschil dichten en de slachtoffers compenseren?

Als je toch bezig bent met het dichten van de loonkloof, buig je dan ook eens over andere vormen van genderongelijkheid en discriminatie op de werkvloer. Zo creëer je een prettigere werkomgeving en gelukkige medewerkers. En dat levert alleen maar voordelen op voor jouw organisatie.