Flexibele werktijden

Wat zijn flexibele werktijden?

Als je als werkgever flexibele werktijden biedt, geef je werknemers de mogelijkheid om (binnen bepaalde grenzen) zelf hun werkuren in te delen. Hierdoor zijn ze niet langer gebonden aan een vaste begin- en eindtijd, wat ze veel vrijheid geeft. Flexibele werkuren zijn sinds de coronapandemie steeds normaler. Bovendien bepalen werknemers sindsdien ook steeds meer wáár ze werken. Tijd- en locatieafhankelijk werken hangen natuurlijk samen, maar zijn niet precies hetzelfde. Wanneer medewerkers de vrijheid hebben om te werken waar én wanneer het ze uitkomt, noem je dat flexibel werken. Ook hiervoor kun je natuurlijk bepaalde grenzen stellen, die je bijvoorbeeld opneemt in je thuiswerkbeleid.

Flexibele werktijden in de praktijk

‘Flexibele werktijden’ is een breed begrip dat werkgevers op verschillende manieren in de praktijk brengen. Ze doen dat bijvoorbeeld zo:

Flexibele start- en eindtijden

Veel werkgevers laten werknemers kiezen hoe laat ze hun werkdag beginnen, bijvoorbeeld tussen 07:00 en 09:00 uur. Tussen 16:00 en 18:00 uur gaan ze dan weer naar huis. Zo hebben medewerkers de regie over hun eigen dagindeling, maar maken ze wel een vast aantal werkuren per dag of week.

Kernuren

Hierbij bepaal je als werkgever welke uren werknemers op kantoor aanwezig moeten zijn. Bijvoorbeeld tussen 10:00 en 15:00 uur. Dit zijn de zogenaamde kernuren. Deze periodes zijn ideaal om vergaderingen of teambesprekingen in te plannen, te brainstormen of op een andere manier samen te werken. Buiten die vaste uren om mogen werknemers zelf hun werktijden inplannen.

Resultaatgericht werken

Flexibele werktijden passen in de trend waarbij het behalen van goede resultaten belangrijker is dan hele dagen fysiek aanwezig zijn op kantoor. Sommige werkgevers gaan hierin nog een stapje verder. Zij concentreren zich niet meer op vaste uren, maar beoordelen werknemers alleen op hun output en prestaties. Zolang ze hun werk maar doen en de gestelde doelen behalen, hebben ze de vrijheid om zelf hun werktijden te bepalen.

Flexibele pauzes

Bij deze minder rigoureuze vorm van flexibele werktijden geef je werknemers de vrijheid om hun pauzes flexibel in te delen. Werknemers kunnen hierbij zelf hun pauzes plannen tijdens een werkdag, zolang ze hun taken maar doen en ze de afgesproken uren werken.

Jaarurensysteem

Het jaarurensysteem wordt veel gebruikt in de zorg, maar bijvoorbeeld ook in de horeca en het toerisme. Hierbij tekent je medewerker een jaarurenovereenkomst met daarin het aantal te werken uren per jaar en het minimaal te werken aantal uren per week. Tijdens het jaar houden jullie plus- en minuren bij en kunnen jullie het rooster eventueel aanpassen. Dit is duidelijk een andere vorm van flexibiliteit dan bij kantoorfuncties. Maar het is wel een van de weinige manieren om wat flexibiliteit te bieden in sectoren waarbij fysieke aanwezigheid van de medewerker een must is.

Totale vrijheid

Het komt niet heel vaak voor, maar er zijn werkgevers die werknemers de totale vrijheid geven wat betreft werktijden. Vaak gaat dit om remotefuncties waarbij de medewerker nooit of nauwelijks op locatie werkt en de functie zelfstandig uitvoert. Een flinke portie vertrouwen in je werknemer en duidelijke afspraken komen hierbij van pas.

Voor- en nadelen flexibele werktijden

Aangezien veel bedrijven tegenwoordig flexibele werktijden bieden, leveren ze vast iets goeds op. Maar zijn er ook nadelen om rekening mee te houden? We zetten de belangrijkste voor- en nadelen voor je op een rij.

Voordelen flexibele werktijden

1. Hogere werknemerstevredenheid. Met de autonomie en het vertrouwen dat je geeft scoor je punten bij je werknemers.
2. Betere werk-privébalans. Flexibele werktijden zorgen voor een betere fit tussen werk en privéleven, zeker in combinatie met thuiswerken. Vooral jongere werknemers vinden dat heel belangrijk.
3. Minder stress en verzuim. Om daarop voort te borduren: met flexibele werkuren is het veel makkelijker voor werknemers om het werk om privéafspraken heen te plannen. Dat scheelt stress en zorgt op de lange termijn zelfs voor minder verzuim.
4. Minder reistijd. Als je medewerker ’s morgens om 10 uur mag beginnen omzeilt ie mooi de file. Fijn, want zo kan ie de werktijd volledig benutten.
5. Hogere productiviteit. Flexibele werkuren verhogen niet alleen de productiviteit omdat medewerkers zo spitsuur en files vermijden. Het zorgt er ook voor dat medewerkers kunnen werken op de tijden waarop ze op hun best zijn. Dat is lekker voor de algehele productiviteit.
6. Aantrekkelijk voor talent. We noemen het nog maar een keer: veel (jonge) werknemers worden blij van flexibiliteit. Deze secundaire arbeidsvoorwaarde is dus een (niet zo) geheim wapen om talent aan te trekken en behouden.

Nadelen flexibele werktijden

1. Minder contact tussen collega’s. Als werknemers stuk voor stuk andere werktijden hebben, zien ze elkaar minder op de werkvloer. En dat is jammer, want de beste ideeën ontstaan vaak toch uit face-to-facecontact. Ook zorgt het mogelijk voor minder collegialiteit en minder verbondenheid. Kernuren zijn een oplossing voor dit probleem.
2. Een slechtere work-life balance. Flexibele werktijden kunnen zorgen voor een betere, maar ook voor een slechtere work-life balance. Bijvoorbeeld als het onderscheid tussen werk- en privétijd zo vervaagt dat je medewerker het gevoel heeft altijd te (moeten) werken. Dat kan zorgen voor stress of zelfs een burn-out.
3. Loslaten en vertrouwen. Het is belangrijk dat je je managementstijl aanpast wanneer je flexibele werkuren aanbiedt. Je focus ligt niet langer volledig op de aanwezigheid en gewerkte uren, maar op de output. Ook moet je werknemers vertrouwen geven. En zij moeten op hun beurt goed met de gegeven vrijheid kunnen omgaan. Leuk als het allemaal werkt, maar deze manier van werken is niet iedereens cup of tea.

Key takeaways

• Met flexibele werktijden geef je als werkgever werknemers de mogelijkheid om (binnen vastgestelde grenzen) hun eigen werkuren te bepalen.
• Werkgevers passen flexibele werkuren op verschillende manieren toe. Zo staan ze flexibele start- en eindtijden toe, stellen ze kernuren in, werken ze resultaatgericht, geven ze flexibele pauzes, werken ze met een jaarurensysteem of geven ze werknemers totale vrijheid.
• Flexibele werktijden hebben voor- en nadelen. Zo verhoogt het vaak de werknemerstevredenheid, zorgt het voor minder stress en verzuim en is het aantrekkelijk voor talent. Maar het zorgt bijvoorbeeld ook voor minder contact tussen collega’s.