"Zestien procent van de werkende Nederlanders geeft aan burn-outklachten te hebben (gehad)." "Jongeren zijn vatbaarder voor burn-outs." "Er komt een tsunami van burn-outs op ons af: de burning boomers." Zomaar een greep uit de nieuwsberichten die je tegenkomt als je op Google zoekt naar burn-outpercentages.
Een tsunami van burn-outs ...
… Een krachtterm waar je spontaan gestrest van wordt. Een van de zaken waar ik me naast neurowetenschap actief mee bezighoud, is stress op de werkvloer. Een reëel probleem, begrijp me niet verkeerd, maar de bijna hysterische focus op burn-outklachten en de tegelijkertijd extreem vage definitie van het concept burn-out, storen me.
De verzuimkosten die gepaard gaan met deze toename in burn-outproblematiek lopen volgens de berekeningen op tot zo’n 1,8 miljard euro. De nood is dus aan de man: we moeten hier wat mee. Dat lijken bedrijven ook meer en meer in te zien. Dus wordt het ene vitaliteitsprogramma na het andere er tegenaan gesmeten en worden werknemers behandeld alsof ze van porselein zijn.
Gaat het niet goed? Hoppa, naar de huisarts
Met je vage symptomen waar lastig chocola van te maken is naar de huisarts, die zo’n vijf minuten tijd voor je heeft. Welke conclusie is het meest top of mind? Het zal wel een burn-out zijn. Het advies: RUST. En dus: verzuim.
Dit is volledig geoorloofd als het écht een burn-out is, want dan heb je die rust nodig. Maar als voormalig diagnosticus zet ik mijn vraagtekens bij die diagnose. Dat de burn-out als aandoening bestaat, daar twijfel ik niet aan. Het is een ontzettend serieus probleem dat nog steeds onterecht gestigmatiseerd wordt als zwakte en aanstellerij.
Een burn-out is het gevolg van een compleet op hol geslagen stresssysteem dat een dusdanige impact heeft op je energiehuishouding, dat er simpelweg geen energie meer over is om te functioneren. De meest effectieve manier om deze problemen op te lossen is langdurige rust, samen met een kritische blik op, en drastische verandering in, je manier van werken en leven.
Maar wat nou als het geen burn-out is?
Wat nou als het een depressie is? Of een angststoornis? Of wat nou als je eigenlijk op de verkeerde plek zit in je werk en dus niet rust, maar een andere werkplek de oplossing zou zijn? Allemaal mogelijkheden die alleen met zorgvuldig doorvragen uitgesloten kunnen worden. En daar zit hem de crux.
Het huidige Nederlandse zorgstelsel is niet per se ingericht op zorgvuldig doorvragen en persoonlijke aandacht. Het zorgstelsel is ingericht op snelle diagnosticering en ‘hoge productie’. Toen ik als psycholoog in de GGZ te horen kreeg dat ‘mijn productie omhoog moest’, wist ik dat ik niet zou kunnen functioneren in dit systeem. Productie? We hebben het hier dus over mensen met serieuze problemen, hè. Geen bol.com-pakketjes.
Out met die diagnose-fabriek, terug naar persoonlijke aandacht
Gelukkig kreeg ik bij YoungCapital de mogelijkheid om mijn werk als psycholoog weer op te pakken. Met één belangrijke kanttekening: ik hoef geen diagnoses meer te stellen. Ik kan onze eigen mensen begeleiden, zowel in groepen als individueel, met problemen waar zij tegenaan lopen. Onze HR-directeur heeft een HR-beleid neergezet, gefocust op oprechte aandacht en een nuchtere blik op stress: het is er, we erkennen het, hoe kunnen we je helpen.
Als in-house psycholoog geef ik trainingen om stress te relativeren, groepssessies om team-issues op het gebied van stress bespreekbaar te maken en individuele begeleiding om (o.a.) stressgerelateerde problemen aan te pakken. En dan maakt het mij niet uit of jouw vermoeidheid en slaapproblemen symptomen zijn van een burn-out, depressie of angststoornis. Ik hoef geen facturen te sturen, geen DBC (Diagnose Behandeling Combinatie) in te vullen en geen ‘productie te draaien’. Ik mag het labelen achterwege laten en kan me richten op waar het echt om gaat: onze mensen.
Meer lezen over stress op de werkvloer? Lees dan het artikel Stress hoeft helemaal niet ongezond te zijn van onze CEO Ineke.
